به مناسبت ۱۰ سالگی ویندوز ۱۰؛ «انقلابی‌ترین» نسخه ویندوز

به مناسبت ۱۰ سالگی ویندوز ۱۰؛ «انقلابی‌ترین» نسخه ویندوزمقالات بلند و اختصاصیسیستم عاملفناوریسه‌شنبه ۱۰ مهر ۱۴۰۳ - ۲۲:۰۸مطالعه 11 دقیقهپویش پورمحمدتبلیغاتتبلیغاتتبلیغات۱۰ سال از معرفی اولین نسخه ویندوز ۱۰ می‌گذرد؛ سیستم‌عاملی كه‌ اساس مهم‌ترین ویژگی‌هایی را كه امروز به آن‌ها وابسته‌ایم، بنا نهاد .

تبلیغاتباورش سخت است كه امروز یك دهه از معرفی ویندوز ۱۰ می‌گذرد. انگار همین دیروز بود كه عجله داشتیم در برنامه‌ی ویندوز اینسایدر ثبت‌نام كنیم تا پیش‌نمایش سیستم‌عامل جدید را زودتر ببینیم. اولین نسخه هم تقریباً همان ویندوز ۸ بود كه منوی استارت به آن اضافه شده بود .

درواقع بیشتر عناصری كه قرار بود پایه‌های ویندوز ۱۰ را شكل دهند تا ماه ژانویه (دی‌ ماه) هنوز معرفی نشده بودند.بین اول اكتبر ۲۰۱۴ تا ۲۹ جولای ۲۰۱۵ (۹ مهر ۱۹۹۳ تا ۷ مرداد ۱۹۹۴)، مایكروسافت مجموعه‌ی كاملی از نسخه‌های اولیه‌ی نرم‌افزارهای و اپلیكیشن‌های ویندوز جدید را منتشر كرد كه هركدام از آن‌ها، به بحث داغ روز تبدیل شدند .

كپی لینكروزهای اولیه: صبر كنید! اسمش ویندوز ۹ نیست؟در آن روزها ویندوز فون‌ در آستانه‌ی شكست‌خوردن بود و كاربران از ویندوز ۸ به‌عنوان فاجعه‌ای غیرقابل‌بخشش یاد می‌كردند. حتی صفحه‌نمایش لمسی و رابط كاربری جدید، توسعه‌دهندگان را به صرافت ساخت برنامه‌های جدید ویندوزی نمی‌انداخت .

از طرف دیگر عمر ویندوز ۷ كم‌كم به پایان می‌رسید و مایكروسافت به‌زودی با مشكلاتی مشابه پایان راه ویندوز XP مواجه می‌شد: مردم احتمالاً سیستم‌های خود را ارتقا نمی‌دادند، چون همان نسخه‌ی فعلی به حد كافی خوب كار می‌كرد .

در اولین اقدام تغییرات ناخوشایند ویندوز ۸ حذف شدند و منوی استارت به ویندوز بازگشتویندوز ۱۰ قرار بود آپدیتی «انقلابی» باشد؛ به همین دلیل هم باید پیش از هرچیز تغییرات ناخوشایندی را كه در ویندوز ۸ اعمال شده بود، به حالت قبل برمی‌گرداند، اما برخی ویژگی‌هایی را كه برای نمایشگرهای لمسی طراحی شده بودند، حفظ می‌كرد .

بدین منظور منوی استارت دوباره به ویندوز بازگشت و برنامه‌های فول‌اسكرین حذف شدند.برنامه‌های Metro كه بعداً با برنامه‌های UWP جایگزین شدند، مانند سایر اپلیكیشن‌های داخلی ویندوز كار می‌كردند. البته UWP به‌تنهایی تغییر بزرگی محسوب می‌شد .

مایكروسافت قصد داشت از قدرت خود در بازار دسكتاپ استفاده كند و از توسعه‌دهندگان بخواهد برنامه‌هایشان را به اپلیكیشن‌های «یونیورسال» تبدیل كنند: برنامه‌هایی كه طراحی واكنش‌گرایی داشته باشند و بسته به رابط كاربری، مقیاس‌پذیر شوند .

به عبارت ساده‌تر، مایكروسافت می‌خواست برنامه‌های دسكتاپ روی گوشی‌های هوشمند هم كار كنند.ابتكار «Bridges» هم راه دیگری برای كم‌كردن شكاف اپلیكیشن‌ها در پلتفرم‌های مختلف محسوب می‌شد. هدف Bridges كمك به توسعه‌دهندگان در اجرای برنامه‌هایشان از پلتفرم‌هایی چون اندروید و iOS در اكوسیستم ویندوز بود .

البته بخش مربوط به برنامه‌های اندرویدی كه پروژه‌ی Astoria نام داشت، پیش از انتشار عمومی ویندوز ۱۰ حذف شد، اما در نسخه‌های آزمایشی و پیش‌نمایش این سیستم‌عامل كار می‌كرد.كپی لینكانتشار ویندوز ۱۰: پس چرا مورد استقبال همه قرار نگرفت؟ویندوز ۱۰ در تاریخ ۲۹ جولای ۲۰۱۵ (۷ مرداد ۱۹۹۴) به‌عنوان یك ارتقای رایگان در دسترس همه‌ی كاربرانی كه از ویندوز ۷ یا ویندوز ۸ .

۱ استفاده می‌كردند، قرار گرفت. مایكروسافت قول داده بود بعداً ویندوزفون‌هایی را كه از نسخه‌ی ۸٫۱ استفاده می‌كردند، به طور رایگان به‌روزرسانی كند.اما اوضاع چندان خوب پیش نرفت. مشكل این بود كه مایكروسافت شدیداً به همه فشار می‌آورد به‌روزرسانی رایگان را انجام دهند .

به‌هر‌حال، یكی از اهداف شركت این بود كه از رقابت با خودش دست بكشد و تمام كاربران ویندوز را به جدیدترین نسخه‌ی ویندوز بیاورد.مایكروسافت برای ترغیب كاربران به نصب ویندوز ۱۰ دست به استراتژی‌های مختلفی زدروش‌هایی كه مایكروسافت برای ترغیب كاربران به ارتقای ویندوز در پیش‌گرفت، بی‌پایان به نظر می‌رسیدند: از تبلیغات تمام‌صفحه گرفته تا اپلیكیشن نسبتاً بدنام «Get Windows 10» كه در System Tray ظاهر شده بود و بی‌سروصدا تلاش می‌كرد رفتار كاربران برای درخواست به‌روزرسانی را تغییر دهد .

هدف این بود كه اگر شما روی پیام‌های برنامه كلیك كنید، سیستم‌عاملتان ارتقا پیدا كند.شاید حتی یادتان باشد كه عده‌ای از كاربران می‌گفتند صبح بیدار شده‌اند و ویندوز ۱۰ را روی سیستم خود دیده‌اند، بدون اینكه كار خاصی در این زمینه انجام داده باشند .

مهم‌تر از همه، ویندوز ۱۰ هنوز آماده نبود. قرار بود این سیستم‌عامل پاییز آن سال منتشر شود، اما سازندگان اصلی تجهیزات عجله داشتند كه ویندوز جدید هرچه زودتر روی سیستم‌ها برود؛ به همین دلیل ما پیش از موعد واقعی، نسخه‌ای نابالغ ویندوز ۱۰ را دریافت كردیم .

كپی لینكاولین به‌روزرسانی ویژگی‌ها: همان ویندوز ۱۰ كه باید از ابتدا دریافت می‌كردیمویندوز ۱۰ نسخه‌ی ۱۵۱۱ (تعجب نكنید. دو رقم اول شماره‌ی نسخه، نشان‌دهنده‌ی سال و دو رقم دوم نشان‌دهنده‌ی ماه بود) عمدتاً یك به‌روزرسانی كامل و رضایت‌بخش محسوب می‌شد .

حالا سیستم‌عامل از قابلیت‌های جالبی بهره می‌برد: مثلاً اپلیكیشن‌های سه‌گانه‌ی اسكایپ برای پیام‌رسانی، تماس‌های تلفنی و تماس‌های ویدیویی.اسكایپ در اصل قرار بود با سیستم‌عامل ادغام شود، ولی بسیاری از كارشناسان و حتی كاربران این حركت را اقدامی رادیكال ارزیابی كردند .

به همین دلیل مایكروسافت به‌تدریج در نسخه‌های بعد دور این تصمیم خود خط كشید.ویندوز ۱۰ نسخه ۱۵۱۱، عمدتاً به‌روزرسانی كامل و رضایت‌بخشی محسوب می‌شدازآنجاكه ویندوز ۱۰ طبق برنامه به‌جای تابستان در پاییز منتشر می‌شد، عرضه‌ی بزرگ سخت‌افزاری مایكروسافت را تجربه كردیم .

این شركت در رویداد ماه نوامبر خود، سرفیس پرو ۴، سرفیس‌بوك، لومیا ۹۵۰ و ۹۵۰ ایكس‌ال، لومیا ۵۵۰ و مایكروسافت باند ۲ را معرفی كرد. احساس می‌كنم وقتی پانوس پانای اعلام كرد كه صفحه‌نمایش سرفیس قابل‌جداشدن است، یكی از بهترین لحظاتش را در رویداد مایكروسافت تجربه كرد .

البته همه‌ی این محصولات با ایراداتی همراه بودند. مثلاً در مورد سرفیس‌ها، مایكروسافت برای اولین‌بار از تراشه‌های اسكای‌لیك اینتل استفاده كرده بود كه مشكلات زیادی در مدیریت انرژی داشت. به همین خاطر این شركت در سال‌های بعد در به‌كارگیری تراشه‌های جدید بیش از حد احتیاط به خرج می‌داد .

درمورد گوشی‌های لومیا هم كه گفته می‌شد «بعداً» آپدیت ویندوز ۱۰ موبایل را دریافت می‌كنند، چنین اتفاقی نیفتاد.به‌روزرسانی ویندوز ۱۰ موبایل برای دستگاه‌های موجود، ۱۷ مارس ۲۰۱۶ ارائه شد، اما بازهم چالش دیگری وجود داشت .

مایكروسافت وعده‌ی خود را مبنی بر ارتقای تمامی دستگاه‌های ویندوز فون ۸٫۱ زیر پا گذاشت و حتی گفت كه هرگز چنین برنامه‌ای نداشته است. گروه خاصی از گوشی‌ها با این به‌روزرسانی سازگار بودند، كه تقریباً شامل همه‌ی دستگاه‌هایی می‌شد كه از ابتدا با ویندوز ۸٫۱ عرضه شده بودند .

مایكروسافت برای به‌روزرسانی ویندوز ۱۰ موبایل، طبق وعده‌های پیشین خود عمل نكرداما الزامات كار به همین نقطه ختم نمی‌شد. كاربران برای دریافت ویندوز ۱۰ موبایل باید یك اپلیكیشن را دانلود و در آن ثبت‌نام می‌كردند، گرچه هیچ آگاهی و اعلانی برای این فرایند وجود نداشت .

صرفاً باید به‌نوعی از وجود این اپلیكیشن باخبر می‌شدند و می‌فهمیدند كه چگونه آن را دانلود كنند.كپی لینكبه‌روزرسانی سالگرد ویندوز ۱۰: وقتی ویندوز ۱۰ بالغ می‌شودتنها آپدیتی كه برای ویژگی‌های ویندوز در سال ۲۰۱۶ منتشر شد، به‌روزرسانی Anniversary بود كه ۲ آگوست ۲۰۱۶ در دسترس عموم قرار گرفت .

ویژگی‌های جدید جالبی مانند Windows Ink، پلتفرمی از ابزارهایی كه برای پشتیبانی از قلم ساخته شده بود، در این نسخه معرفی شدند.مایكروسافت همچنین اپلیكیشن جدید Skype UWP را در این به‌روزرسانی معرفی كرد. از همین‌جا بود كه ایده‌ی ناكام یكپارچگی ویندوز و اسكایپ كنار رفت .

ویژگی‌های جدید جالبی مانند Windows Ink در آپدیت ۲۰۱۶ منتشر شدندكاربران ویندوز ۱۰ موبایل هم یك اپلیكیشن كیف‌پول و قابلیت كانتینیوم وایرلس دریافت كردند. درواقع به‌روزرسانی ۲۰۱۶ پر از ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی بود كه برای آن زمان چشمگیر و قابل‌توجه بودند .

یكی از اتفاقات مهم دنیای مایكروسافت هم نسبتاً در همین دوران یا شاید كمی زودتر رخ داد: برنامه‌ی ویندوز اینسایدر كه پیش‌ازاین تحت رهبری گیب آل بود، به دونا سركار منتقل شد. این ماجرا به نوبه‌ی خود هیاهوی زیادی به دنبال داشت، زیرا اصولاً ویندوز اینسایدر بخش بسیار مهمی محسوب می‌شد .

گیب آل هواداران زیادی داشت. فراموش نكنیم یكی از دلایلی كه ویندوز ۱۰ با استقبال زیادی مواجه شد، این بود كه مایكروسافت درخصوص آن روحیه‌ی باز و پذیرایی از خود نشان داد.كپی لینكعصر توسعه‌دهندگان: پایان دوران اولیه ویندوز ۱۰سال ۲۰۱۷ مایكروسافت دو آپدیت برای ویندوز ۱۰ منتشر كرد: به‌روزرسانی Creators و به‌روزرسانی Fall Creators .

در همین زمان بود كه برنامه‌ی Paint 3D وارد بازی شد. واقعیت این بود كه كاربران حس می‌كردند همه‌چیز در ویندوز در حال سه بُعدی شدن است!سال ۲۰۱۶ هنگامی‌كه مایكروسافت سرفیس استودیو را معرفی می‌كرد، از توسعه‌ی Windows Mixed Reality هم خبر داد .

این هدست‌های واقعیت تركیبی میكسد به پی‌سی‌های ویندوزی وصل می‌شدند و فقط چندصد دلار قیمت داشتند، درحالی‌كه قیمت محصولات مشابه رقبا حداقل دوبرابر بود.سال ۲۰۱۷ مایكروسافت بیشتر تمركز خود را روی فناوری‌های واقعیت افزوده و واقعیت تركیبی گذاشته بودالبته مدت‌ها قبل از اینكه واقعیت تركیبی ویندوز رونمایی شود، شركت‌هایی مانند اكولوس هدست‌های واقعیت مجازی مستقل خودش را توسعه می‌دادند و هدست‌هایی كه با سیم به پی‌سی وصل می‌شدند هم بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر بودند .

اما نكته اینجا است كه مایكروسافت بیش‌ازحد برای هدست واقعیت تركیبی خود تبلیغ می‌كرد و به‌صورت افراطی روی آثار سه‌بعدی متمركز شده بود، گویا آینده‌ی شگفت‌انگیز و فوق‌العاده‌ای را برای این تكنولوژی متصور می‌شد .

قرار بود ویندوز فون‌ محتوای سه‌بعدی ضبط كند و سپس كاربران این محتوا را به Paint 3D انتقال دهند. همچنین امكان استفاده از این آثار در آفیس نیز فراهم می‌شد. اما در تمام این مدت كاربران از جایگزین‌شدن برنامه‌های محبوبشان با اپلیكیشن‌های UWP خسته شده بودند .

برنامه‌هایی مانند پینت، كلاسیك و خاطره‌انگیزند و نمی‌توان به‌راحتی آن‌ها را كنار گذاشت. در واقع هر حركتی برای حذف این برنامه‌ها در مقطعی یا شكست می‌خورد یا كاربران را دلسرد می‌كند. ممكن است امروز حس كنید هیچ استفاده‌ای از Paint 3D نمی‌كنید، ولی پینت كماكان جای خودش را دارد .

مایكروسافت در سال ۲۰۱۷ سرانجام میخ آخر را هم به تابوت ویندوز ۱۰ موبایل كوبید. به‌روزرسانی Fall Creators یا نسخه‌ی ۱۷۰۹، از نسخه‌ی Redstone 3 روی كامپیوترهای شخصی ارائه شد، اما برای اولین‌بار ویندوز ۱۰ موبایل از نسخه‌ی متفاوتی منتشر شد .

این نسخه «Feature2»‌ نام داشت و به‌معنای واقعی كلمه، هیچ امكانات و قابلیتی را در خود جای نداده بود. غم‌انگیز به نظر می‌رسد اما این نسخه، آخرین به‌روزرسانی ویژگی‌های سیستم‌عامل‌ ویندوز فون محسوب می‌شد.البته سال ۲۰۱۷ اولین سال بود كه مایكروسافت به‌روزرسانی بهاری و پاییزی را در دستور كار خود قرار داد؛ الگویی كه بعداً رسمیت یافت .

آپدیت پاییزی همیشه تمركز بیشتری روی ثبات داشت و مدت طولانی‌تری از كسب‌وكارها پشتیبانی می‌كرد. گرچه در آن سال حتی «ثباتی» هم وجود نداشت. انتشار ویندوز ۱۰ نسخه ۱۷۰۹ واقعاً فاجعه‌بار بود. ولی چرا؟به‌روزرسانی نسخه ۱۷۰۹ به دلیل حذف تیم تست ویندوز اینسایدر به یكی از ضعیف‌ترین آپدیت‌های ویندوز ۱۰ تبدیل شدمایكروسافت هنگام راه‌اندازی برنامه Windows Insider، اكثر تیم تست محصولات داخلی خود را كنار گذاشته بود .

استدلال شركت هم این بود كه چرا باید به عده‌ای پول داد تا بهره‌وری برنامه‌ها را محك بزنند، درحالی‌كه هواداران مشتاق این كار را به‌رایگان انجام می‌دهند؟ سومین نسخه‌ی برنامه با نام Release Preview برای به‌روزرسانی‌هایی طراحی شد كه آماده‌ی انتشار بودند .

مایكروسافت در به‌روزرسانی Fall Creators از حلقه‌ی Release Preview صرف‌نظر كرد. مدیران شركت در رویداد سالانه‌ی معرفی سرفیس روی صحنه رفتند و اعلام كردند كه آپدیت فوق بلافاصله برای دانلود در دسترس است. طولی نكشید كه كاربران متوجه شدند فایل‌هایشان حذف شده و ماجرا به یك رسوایی كوتاه‌مدت تبدیل شد .

شركت آپدیت Fall Creators ویندوز ۱۰ را كنار گذاشت و ماه نوامبر دوباره آن را منتشر كرد.كپی لینكسال ۲۰۱۸ به بعد: وقتی همه‌چیز خسته‌كننده می‌شوداز رؤیای استیون سینوفسكی مبنی بر اینكه همه‌ی كاربران به لپ‌تاپ‌های هیبریدی كه به تبلت تبدیل می‌شدند و ویندوز ۸ روی بیاورند، تا تری مایرسون در رأس ویندوز ۱۰، هدف همیشگی مایكروسافت این بود كه ویندوز را به پلتفرمی دوست‌داشتنی، جذاب و مدرن تبدیل كند .

تری مایرسون اواخر سال ۲۰۱۸ مایكروسافت را ترك كرد و كاربران تا مدت‌ها هیچ چهره‌ی جدیدی از ویندوز ندیدند. از این زمان به بعد آپدیت‌ها با ویژگی‌های هیجان‌انگیزی همراه نبودند و مایكروسافت هم از متعهد ماندن به قابلیت‌هایی كه وعده می‌داد، شانه خالی می‌كرد .

برای مثال جو بلفیور یكی از مدیران قدیمی شركت در Build 2017 اعلام كرد كه در به‌روزرسانی پاییزی ویژگی‌های كاربردی جدیدی در راهند، درحالی‌كه این‌طور نبود.مایكروسافت می‌خواست ویندوز محبوبیتی همتای گوشی‌های هوشمند به دست آورداغلب شركت‌ها در چنین شرایطی می‌گویند ارائه‌ی محصولات به‌تعویق‌افتاده و تیم‌ها در حال آماده‌كردن آن‌ها هستند، ولی مایكروسافت از مسیر حقیقت فاصله گرفت .

برخی از مسئولان شركت اذعان می‌كردند كه شاید صحبت‌هایی در مورد ویژگی‌های جدید به میان آمده باشد، اما كسی وعده نداده كه در زمان خاصی منتشر می‌شوند.اما سال ۲۰۲۰ ناگهان همه‌چیز تغییر كرد. در دوران پاندمی كرونا بخش زیادی از كاربران از راه دور كار می‌كردند و این امر باعث شد عده‌ی بیشتری پی‌سی و لپ‌تاپ ویندوزی بخرند .

گویی فرصتی گران‌بها در بازار سابقاً كم‌رونق كامپیوترهای خانگی به وجود آمده بود.كپی لینكآخرین نسخه‌ی ویندوز: اینجا پایان راه نیستشایعه شده بود كه ویندوز ۱۰ قرار است آخرین نسخه‌ی سیستم‌عامل مایكروسافت باشد و پس از آن همیشه به‌عنوان یك سرویس خدماتش را ارائه دهد .

مطمئناً رابط كاربری دستخوش تغییراتی اساسی می‌شد، اما نام آن ویندوز ۱۰ باقی می‌ماند. هدف كلیدی تمام برنامه‌ها این بود كه مایكروسافت دیگر با خودش رقابت نكند.خوشبختانه ویندوز ۱۰ برخلاف شایعات به آخرین نسخه سیستم‌عامل مایكروسافت تبدیل نشدامروز همه‌ی ما می‌دانیم كه ویندوز ۱۰ آخرین نسخه‌ی سیستم‌عامل مایكروسافت نبود .

این شركت متوجه شد كه با رونق‌گرفتن بازار سیستم‌های شخصی، نسخه‌ی بعدی ویندوز، آمار فروش را افزایش می‌دهد. در واقع موج تازه و چشمگیر علاقه‌ی كاربران به ویندوز، با انتشار نسخه‌ی جدید یعنی ویندوز ۱۱ همراه شد .

كپی لینكویندوز ۱۱ متولد شدبار دیگر، ویندوز ۱۱ به‌صورت یك به‌روزرسانی رایگان معرفی شد، اما این‌بار بسیاری از سیستم‌های قدیمی از به‌روزرسانی جا ماندند. نصب ویندوز ۱۱ به پردازنده‌ی نسل هشتم به بعد اینتل، یا پردازنده‌های مشابه ای‌ام‌دی و كوالكام نیاز داشت .

حتی برخی از سخت‌افزارهایی كه هم‌زمان با ویندوز ۱۰ عرضه شدند، مانند سرفیس بوك اصلی، واجد شرایط دریافت ویندوز ۱۱ بودند.یكی دیگر از شرایط سازگاری سیستم با نسخه‌ی جدید سیستم‌عامل مایكروسافت، بهره‌گیری از TPU بود كه البته زیاد حائز اهمیت نیست، زیرا حتی قبل از عرضه‌ی سی‌پی‌یوهای عنوان شده نیز پی‌سی‌های ویندوز ۱۰ به TPU نیاز داشتند .

پشتیبانی از ویندوز ۱۰ در اكتبر ۲۰۲۵ به پایان می‌رسد و مایكروسافت بار دیگر با خودش رقابت خواهد كرد. اما نمی‌توانیم منكر شویم كه ویندوز ۱۰ باوجود مسیر پرفرازونشیبی كه پشت سر گذاشت، پایه و اساس ویژگی‌هایی را كه امروز از آن‌ها لذت می‌بریم، بنا نهاد .

به‌رغم همه‌ی چالش‌هایی كه در این مطلب مرور كردیم، مایكروسافت به‌خوبی خودش را با تغییرات تطبیق داد. شكی نیست كه در مسیر توسعه همیشه می‌توان كارهای بیشتری برای بهبود فناوری‌ها انجام داد. ویندوز ۱۰ بدون مشكل نبود، ولی ما برای دیدن راه‌حل هیچ‌كدام از این مشكلات، سال‌ها صبر نكردیم .