دانشمندان برای اولین‌بار با پیوند سلول‌های بنیادی دیابت را در زنی جوان معكوس كردند

دانشمندان برای اولین‌بار با پیوند سلول‌های بنیادی دیابت را در زنی جوان معكوس كردندپزشكی و سلامتعلمیسه‌شنبه ۱۰ مهر ۱۴۰۳ - ۲۲:۳۰مطالعه 4 دقیقهآنیتا طاهرانپورتبلیغاتتبلیغاتتبلیغاتدر یك دستاورد پزشكی جدید، زن جوانی مبتلا به دیابت نوع ۱ با استفاده از پیوند خاص سلول‌های بنیادی بازبرنامه‌ریزی‌شده از بدن خود درمان شد .

تبلیغاتیك زن ۲۵ ساله‌ی مبتلا به دیابت نوع ۱، كمتر از سه ماه پس از دریافت پیوند سلول‌های بنیادی بازبرنامه‌ریزی‌شده، شروع به تولید انسولین برای خود كرد. او اولین فرد مبتلا به این بیماری است كه با استفاده از سلول‌های استخراج‌شده از بدن خودش درمان می‌شود .

زن دریافت‌كننده‌ی سلول‌های بنیادی كه در شهر تیانجین چین زندگی می‌كند، در تماس با نشریه نیچر گفت: «اكنون می‌توانم شكر بخورم و از [توانایی دوباره] خوردن همه‌چیز به خصوص هات‌پات لذت می‌برم.» او برای حفظ حریم خصوصی‌اش خواست تا نامش فاش نشود .

جیمز شاپیرو، جراح و محقق پیوند در دانشگاه آلبرتا كانادا، می‌گوید نتایج این جراحی شگفت‌انگیز است و دیابت را در بیماری كه از‌قبل به مقادیر قابل‌توجهی انسولین نیاز داشت، كاملاً معكوس كرده است.دیابت بیمار با پیوند سلول‌های بنیادی خودی معكوس شده استیافته‌های مطالعه كه هفته‌ی گذشته در نشریه‌ی Cell منتشر شد، نتایج گروه جداگانه‌ای از دریافت‌كنندگان پیوند در شانگهای چین در ماه آوریل را شرح می‌دهد .

در آن زمان، جزایر تولیدكننده‌ی انسولین با موفقیت به كبد یك مرد ۵۹ ساله‌ی مبتلا به دیابت نوع ۲ پیوند زده شد. جزایر لانگرهانس همچنین از سلول‌های بنیادی بازبرنامه‌ریزی‌شده‌ی گرفته‌شده از بدن خود بیمار مشتق شده‌اند و او از آن زمان مصرف انسولین را متوقف كرده است .

مطالعات اخیر ازجمله پژوهش‌های پیشگامانه‌ای هستند كه از سلول‌های بنیادی با برنامه‌ریزی مجدد برای درمان دیابت، بیماری نزدیك به نیم میلیارد نفر در سراسر جهان استفاده می‌كنند. اغلب مبتلایان به دیابت از نوع ۲ این بیماری رنج می‌برند .

در دیابت نوع ۲ بدن انسولین كافی تولید نمی‌كند یا توانایی برای استفاده از هورمون انسولین كاهش می‌یابد. در دیابت نوع ۱، سیستم ایمنی به سلول‌های جزایر پانكراس حمله می‌كند.پیوند سلول‌های جزایر پانكراس می‌تواند بیماری را درمان كند، اما اهداكنندگان كافی برای پاسخگویی به تقاضای رو‌به‌رشد وجود ندارد و گیرندگان باید از داروهای سركوب‌كننده‌ی سیستم‌ ایمنی استفاده كنند تا از پس‌زدن بافت اهداكننده توسط بدن جلوگیری كنند .

دیابت نزدیك به نیم میلیارد نفر در سراسر جهان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهدسلول‌های بنیادی را می‌توان برای رشد هر بافتی در بدن مورد استفاده قرار داد و به‌طور نامحدود در آزمایشگاه كشت كرد، به این معنی كه سلول‌ها به‌طور بالقوه منبع نامحدودی از بافت پانكراس را ارائه می‌دهند .

محققان امیدوارند با استفاده از بافت ساخته‌شده از سلول‌های خود فرد، از نیاز به سركوب‌كننده‌ی ایمنی جلوگیری كنند.كپی لینكسلول‌های بازبرنامه‌ریزی‌شدهتولید انسولین (آبی) در بدن زن بیمار بعد از پیوند سلول‌های بنیادیScience Photo Libraryدر اولین كارآزمایی در نوع خود، هونگ‌كوی دنگ، زیست‌شناس سلولی دانشگاه پكن، همراه همكارانش سلول‌های سه فرد مبتلا به دیابت نوع ۱ را استخراج كردند و آن‌ها را به حالت پرتوان برگرداندند .

با انجام این كار می‌توان سلول را به هر نوع سلول دیگری در بدن تبدیل كرد. تكنیك برنامه‌ریزی مجدد اولین‌بار تقریباً دو دهه‌ی پیش توسط شینیا یاماناكا در دانشگاه كیوتو در ژاپن ابداع شد. اما دنگ و همكارانش این تكنیك را اصلاح كردند تا كنترل بیشتری بر فرآیند داشته باشند .

سپس محققان از سلول‌های بنیادی پرتوان القا‌شده‌ی شیمیایی (iPS) برای تولید خوشه‌های سه‌بعدی از جزایر استفاده كردند. محققان ایمنی و كارایی سلول‌های جدید را در موش‌ها و پستانداران غیر‌انسانی آزمایش كردند.در ژوئن ۲۰۲۳، محققان در عملی كه كمتر از نیم‌ساعت به طول انجامید، تقریباً ۱٫۵ میلیون جزایر لانگرهانس را به عضلات شكم زن ۲۵ ساله تزریق كردند كه محل جدیدی برای پیوند جزایر است .

بیشتر پیوندهای جزایر به كبد تزریق می‌شود؛ جایی كه سلول‌ها قابل مشاهده نیستند؛ اما با قرار‌دادن سلول‌ها در شكم، محققان می‌توانند سلول‌ها را با استفاده از تصویربرداری پرتو مغناطیسی (MRI) زیر نظر بگیرند و در صورت نیاز آن‌ها را حذف كنند .

بیشتر بخوانیدبازسازی خون با برنامه‌ریزی مجدد سلول بنیادی4 فروردین 96مطالعه '2درمان سریع دیابت به كمك پیوند سلول‌های بنیادی8 اسفند 98مطالعه '4درمان جدید برای دیابت: دانشمندان سلول‌های معده را به تولید انسولین واداشتند17 خرداد 02مطالعه '2دو و نیم ماه بعد، زن ۲۵ ساله به اندازه‌ی كافی انسولین تولید می‌كرد كه بدون نیاز به دریافت انسولین اضافه زندگی كند و بدنش بیش از یك سال است كه میزان تولید كافی انسولین را حفظ كرده است .

زن بیمار دیگر تجربه‌ی جهش‌ها و افت‌های خطرناك در سطح گلوكز خون را نداشت و بیش از ۹۸ درصد از روز سطح گلوكز خونش در محدوده‌ی مناسب قرار داشت. دایسوكه یابه، محقق دیابت در دانشگاه كیوتو، می‌گوید نتایج قابل‌توجه است و اگر برای سایر بیماران قابل‌اجرا باشد، فوق‌العاده خواهد بود .

دنگ می‌گوید كه نتایج برای دو شركت‌كننده‌ی دیگر نیز بسیار مثبت است و آن‌ها در نوامبر به ركورد یك ساله خواهند رسید. دنگ امیدوار است بعد از یك‌ساله‌شدن آزمایش‌ها بتواند با انجام آزمایشات مشابه به ۱۰ یا ۲۰ نفر دیگر نیز كمك كند .

از آنجایی كه زن ۲۵ ساله از قبل برای پیوند كبد داروهای سركوب‌كننده‌ی ایمنی دریافت می‌كرد، محققان نتوانستند ارزیابی كنند كه آیا سلول های iPS خطر رد پیوند را كاهش می‌دهد یا خیر.در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، حتی اگر بدن پیوند را به دلیل «خارجی» نبودن سلول‌ها رد نكند، به دلیل داشتن یك بیماری خودایمنی، خطر حمله‌ی بدن به جزایر همچنان وجود دارد .