اجداد ما با سه گروه از انسان‌تباران دنیسووا زادوولد داشتند

اجداد ما با سه گروه از انسان‌تباران دنیسووا زادوولد داشتندعلوم پایه و مهندسیعلمیچهارشنبه ۲۳ آبان ۱۴۰۳ - ۲۳:۴۰مطالعه 3 دقیقهغزل امیریتبلیغاتمشاهده همه ویدئو‌هاتبلیغاتتبلیغاتانسان خردمند دست‌كم با سه گروه از دنیسوواها آمیزش داشته‌ و به لطف ژن‌های دریافتی از آن‌ها، دربرابر محیط‌های سخت و شرایط كم‌اكسیژن مقاوم شده است .

تبلیغاتاجداد باستانی ما در انتخاب همسر چندان سخت‌گیر نبودند و ردپای روابط میان‌گونه‌ای پیشاتاریخی، همچنان در ژنوم انسان‌های امروزی دیده می‌شود. یكی از این گونه‌های انسان‌تباران باستانی كه به نظر می‌رسد اجداد ما با آن‌ها آمیزش داشتند، دنیسوواها بودند .

پژوهشگران اكنون با انتشار مطالعه‌ای جدید، این ایده را مطرح می‌كنند كه انسان‌ها دست‌كم با سه جمعیت متفاوت از این گونه‌ی منقرض‌شده، آمیزش داشته‌اند.دكتر لیندا اونگارو، نویسنده‌ی مطالعه، در این‌باره می‌گوید: «این تصور كه انسان‌ها به‌طور ناگهانی و منظم از یك جد مشترك تكامل یافتند، رایج اما غلط است؛ هرچه بیشتر پژوهش می‌كنیم، بیشتر درمی‌یابیم كه آمیزش با گونه‌های مختلفی از انسان‌تباران نیز رخ داده و نقشی حیاتی در شكل‌گیری انسان امروزی داشته است .

»به‌نظر می‌رسد انسان‌تباران دنیسووا، گونه‌ای كه در سال ۲۰۱۰ از طریق استخراج ژنوم از یك تكه استخوان انگشت در غار دنیسووا، واقع در كوه‌های آلتای در سیبری شناخته شدند، با انسان‌های خردمند نخستین (Homo sapiens) كاملاً آشنا بوده‌اند .

آمیزش با گونه‌های مختلف از انسان‌تباران، نقشی حیاتی در شكل‌گیری انسان امروزی داشتدر ابتدا، دانشمندان تصور می‌كردند فقط مردم بومی اهل پاپوآ هستند كه تا پنج درصد از دی‌ان‌ای خود را از دنیسوواها به ارث برده‌اند .

اما مطالعات بعدی نشان داد كه مقادیر كمتری از ژن‌های دنیسوواها، در جمعیت‌های آسیای شرقی، آسیای جنوبی و بومیان آمریكا نیز مشاهده می‌شود. برای سال‌ها، تصور می‌شد كه فقط یك برخورد باستانی میان گونه‌ها، به ورود ژن‌های دنیسووا به ژنوم انسان‌های امروزی ختم شده است .

اما پژوهش‌های اونگارو و همكارانش نشان داد كه این آمیزش‌ها ممكن است چندین بار اتفاق افتاده باشد.اونگارو می‌گوید: «برخلاف نئاندرتال‌ها كه فسیل‌های متعددی از آن‌ها باقی مانده، از دنیسوواها فقط یك استخوان انگشت، یك فك، چند دندان و تكه‌هایی از جمجمه موجود است .

بااین‌حال، دانشمندان با استفاده از قطعات باقی‌مانده‌ی ژنوم دنیسوواها در ژنوم انسان‌های امروزی، شواهدی از دست‌كم سه رویداد آمیزشی یافته‌اند كه در طی آن، ژن‌های سه جمعیت متفاوت از دنیسوواها وارد ژنوم ما شد .

»دست‌سازه‌های پیشاتاریخی كشف‌شده در غار دنیسووا، محل زندگی دنیسوواها.عكاس: Olga Med / Shutterstockشواهد نشان می‌دهد كه دنیسوواهای اولیه در زمانی حدود ۴۰۹ هزار تا ۲۲۲ هزار سال پیش، در منطقه‌ی آلتای به چندین شاخه‌ی مختلف تقسیم شدند .

به نظر می‌رسد قدیمی‌ترین شاخه از این جمعیت‌ها با اجداد باستانی بومیان آسیای شرقی امروزی آمیزش داشته‌اند، درحالی‌كه دی‌ان‌ای دو شاخه‌ی دیگر از دنیسوواها، در ژنوم اهالی بومی پاپوآ یافت شده است.نكته‌ی جالب این است كه دنیسوواها، صدها هزار سال زودتر از انسان‌های امروزی وارد اوراسیا شده و در طی این مدت، توانسته بودند به سازگاری‌های ژنتیكی خاصی برای بقا در محیط‌های دشوار، از فلات‌های مرتفع گرفته تا جلگه‌های وسیع و سرد، دست یابند .

به نظر می‌رسد انسان خردمند نیز از طریق آمیزش با آن‌ها، بعضی از این ژن‌های مفید را دریافت كرده است.بیشتر بخوانیدژن انسان‌تباران دنیسووا، بومیان پاپوآ گینه نو را در برابر مالاریا ایمن كرده است5 خرداد 03مطالعه '3ژن دنیسووا به سازگاری انسان امروزی با شرایط محیطی مختلف كمك كرده است3 مرداد 03مطالعه '3نئاندرتال‌ها و انسان‌های امروزی در كوه‌های زاگرس ایران با یكدیگر آمیزش كردند15 مهر 03مطالعه '3اونگارو توضیح می‌دهد: «یكی از میراث مفید، یك جایگاه كروموزومی است كه تحمل بدن به كمبود اكسیژن (هیپوكسی) را افزایش می‌دهد و در جوامع تبتی دیده می‌شود .

» این ژن، موسوم به EPAS1، از جمعیت دنیسوواهایی به ارث رسیده كه با آسیایی‌های شرقی آمیزش داشته‌اند.نویسندگان مطالعه همچنین به مثالی دیگر از ورود ژن‌های سازگاركننده اشاره كرده‌اند كه به سوخت‌و‌ساز لیپید در اینوئیت‌های گرینلند (اسكیموها) مربوط می‌شود .

اینوئیت‌ها دارای هاپلوتیپ (تركیبی از ژن‌های هم‌ردیف) بسیار متفاوتی در ناحیه ژنی TBX15/WARS2 هستند كه احتمالاً از طریق آمیزش با دنیسوواها، وارد ژنوم انسان‌های امروزی شده است.اونگارو توضیح می‌دهد كه سازگاری ژنتیكی، نحوه‌ی تجزیه چربی‌ها را در بدن تغییر می‌دهد و در نهایت با تحریك نسبت به سرما، به اینوئیت‌ها در مناطق قطبی كمك می‌كند كه از طریق چنین تغییراتی، گرمای بدن خود را حفظ كنند .