درمان مبتنی بر كریسپر می‌تواند سطح كلسترول را برای همیشه كاهش دهد

تبلیغاتتبلیغاتتبلیغاتدرمان جدید ویرایش ژنی كه از راه تزریق انجام می‌شود نتایج امیدواركننده‌ای به همراه داشته؛ اما محققان می‌گوید هنوز برای تایید این روش زود است.تبلیغاتژن‌درمانی یك‌بارمصرف مبتنی بر كریسپر سطح كلسترول بد افراد را در آزمایشی كوچك كاهش داد .

باوجود نویدبخش‌بودن درمان جدید، هنوز راه درازی در پیش است تا بتوان آن را برای استفاده روی بیماران تایید كرد. براساس بیانیه‌ی شركت بیوتكنولوژی Verve Therapeutics، مستقر در ماساچوست كه درمان جدید را انجام می‌دهد، ژن‌درمانی جدید كه VERVE-101 نام دارد، سطح كلسترول لیپوپروتئین با چگالی كم (LDL) را در خون افراد مبتلا به هیپركلسترولمی فامیلی (FH) كاهش داد .

هیپركلسترولمی نوعی بیماری ارثی است كه سطح LDL و خطر بیماری قلبی را در افراد افزایش می‌دهد. FH به‌واسطه‌ی جهش در ژنی كلیدی اتفاق می‌افتد كه به كنترل سرعت پاكسازی LDL از خون به‌وسیله‌ی كبد كمك می‌كند. چنین جهش‌هایی معمولا یك واحد ساختمانی را در پروتئین كدگذاری‌شده توسط ژن تغییر می‌دهند .

ژنی به‌نام PCSK9 دراصل فعالیت بیش‌ازحدی در زمینه‌ی این بیماری از خود نشان می‌دهد. بیش‌فعالی این ژن به تجزیه‌ی سریع پروتئین‌های سطح سلول‌های كبد كه به‌طور معمول LDL را از جریان خون حذف می‌كنند منجر می‌شود .

در نتیجه‌ی این اتفاق، سطح كلسترول در بدن به‌طور سرسام‌آوری افزایش می‌یابد؛ بنابراین افراد مبتلا به بیماری برای كنترل سطح كلسترول خود به داروهای كاهش‌دهنده‌ی كلسترول نیاز دارند.Verve امیدوار است كه بتواند با كمك درمان جدید وضعیت را تغییر دهد .

این شركت روز یكشنبه ۱۲ نوامبر (۲۱ آبان) اطلاعات اولیه‌ی آزمایش بالینی درحال‌انجام خود را منتشر كرد. VERVE-101 از نسخه‌ی اصلاح‌شده‌ی ویرایش ژن كریسپر استفاده می‌كند كه به محققان اجازه می‌دهد تا با تغییر توالی‌های DNA، عملكرد ژن را تغییر دهند .

تكنیك‌های ویرایش ژن كریسپر معمولا پس از عبور از هر دو رشته در مارپیچ دوگانه‌ی پیچ‌خورده‌ی DNA، روی مكانیسم‌های ترمیم سلول برای رفع آن بریدگی‌ها تكیه می‌كنند؛ البته این اتفاق خطر ورود جهش‌های ناخواسته به DNA را افزایش می‌دهد .

در نقطه‌ی مقابل VERVE-101 از یك رویكرد متفاوت هدایت‌شده توسط كریسپر به‌نام «ویرایش پایه» استفاده می‌كند كه دقیقا یك حرف را در كد دی‌اِن‌اِی تغییر می‌دهد؛ بنابراین خطر جهش‌های غیرعمدی كاهش می‌یابد.جرالد شوانك، محقق ویرایش ژن از دانشگاه زوریخ می‌گوید: «نمایش كاركرد موثر ویرایش پایه‌ی درون‌تنی در كبد انسان پیشرفت بزرگی به‌شمار می‌رود .

» به‌علاوه این نخستین بار است كه درمانی مبتنی بر ویرایش از راه تزریق انجام می‌شود.به‌گزارش NPR، تمام ۱۰ شركت‌كننده‌ی حاضر در كارآزمایی اخیر كه تحت درمان قرار گرفته‌اند بین ۲۹ تا ۶۹ سال سن دارند و دوزهای مختلف VERVE-101 را دریافت كرده‌اند .

۶ نفر از این ۱۰ شركت‌كننده كه دوزهای كمتری دریافت كرده بودند پاسخی به درمان نشان ندادند؛ درحالی كه ۴ شركت‌كننده‌ی دیگر كه دوزهای بالاتری دریافت كرده بودند، كاهش LDL را شاهد بودند. یكی از شركت‌كنندگان در گروهی كه دوزهای بالاتر دریافت كردند هنوز هم تحت نظارت قرار دارد و در تجزیه‌وتحلیل اولیه گنجانده نشده است .

در كارآزمایی اخیر سطح LDL بیماران دریافت‌كننده‌ی دوزهای بالا بین ۳۹ تا ۵۵ درصد كاهش یافت و LDL افرادی كه بیشترین تاثیر را مشاهده كرده بودند درحدود ۶ ماه در سطح پایینی ماند. اگر VERVE-101 طبق برنامه كار كند، این تغییرات دائمی خواهند بود .

دو نفر از شركت‌كنندگان در كارآزمایی كه یكی در گروه دوز پایین و دیگری در گروه دوز بالا قرار داشتند، مشكلات قلبی شدیدی را تجربه كردند. این دو شركت‌كننده پیش از كارآزمایی بیماری قلبی‌عروقی شدید داشتند. فرد حاضر در گروه با دوز پایین، هفته‌ها پس از درمان براثر ایست قلبی درگذشت؛ اما این اتفاق بی‌ارتباط با ژن‌درمانی درنظر گرفته شد .

به‌گزارش Verve شركت‌كننده‌ی دیگر یك روز پس از درمان دچار حمله‌ی قلبی شد و این اتفاق به‌دلیل نزدیكی به زمان دریافت دوز بالا، مرتبط با درمان درنظر گرفته شد.فراتر از رویدادهای قلبی‌عروقی، نگرانی‌های بیشتری در این زمینه وجود دارد كه آیا ویرایش پایه می‌تواند اثرات «خارج از هدف» در ژن‌هایی داشته باشد كه قرار نیست ویرایش شوند .