از عرش تا فرش؛ داستان درهمگرهخورده بزرگترین كلاهبرداران كریپتو
در دنیای پیچیده و مرموز كریپتو، فرصتطلبان فراوانند. داستان دو چهرهی جنجالی این حوزه بهطرز عجیبی در هم گره خورده است.
از عرش تا فرش؛ داستان درهمگرهخورده بزرگترین كلاهبرداران كریپتوارز دیجیتالمالی و اقتصادیپنجشنبه ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۳ - ۱۳:۳۰مطالعه 12 دقیقهخدیجه طولابیتبلیغاتتبلیغاتتبلیغاتدر دنیای پیچیده و مرموز كریپتو، فرصتطلبان فراوانند .
داستان دو چهرهی جنجالی این حوزه بهطرز عجیبی در هم گره خورده است.تبلیغاتبازار كریپتو پس از ۱۸ ماه طوفانی ورشكستگیها، رسواییها و محاكمههای جنایی، چند ماهی است كه در حال بازپسگیری جایگاه سابق خود است .
طی ۶ ماه اخیر، قیمت برخی از رمزارزهای مهم نظیر بیت كوین و سولانا رشد چشمگیری داشته؛ ماراتن استخراج بیت كوین نیز دوباره داغ شده و سهام كوینبیس، میكرواستراتژی و گریاسكیل بالغ بر ۳۰۰ درصد رشد را تجربه كرد .
با وجود افزایش ارزش رمزارزها، رسواییهای بزرگان این حوزه كه نام آنها به نحوی مترادف بیتكوین و رمزارز شده بود، كار را برای این بازار نوپا بسیار سخت كرد. چانگپنگ ژائو و سم بنكمن فرید، دو مدیرعامل بزرگ كه با امپراتوریهای رمزارز چند میلیارد دلاری خود بخش عظیمی از این بازار را در سلطهی خود داشتند، به دلیل جرایم مالی، محكوم به حبس شدند .
سقوط امپراتوری ۳۲ میلیارد دلاری؛ وقتی «نهنگ كریپتو» با آینده خود شیریاخط بازی كردسم بنكمنفرید، بنیانگذار صرافی ۳۲ میلیارد دلاری و سقوطكرده FTX به ۲۵ سال زندان محكوم شد؛ این داستان بازی شیریاخط او با زندگی است .
مرجان شیخیمطالعه '11چانگپنگ ژائو (Changpeng Zhao) از بایننس و سم بنكمن فرید (Sam Bankman-Fried) از FTX تا چند سال درمورد قدرت ارزهای غیرمتمركز و دیجیتال برای مردم سخنرانیهای پرشوری برگزار میكردند .
هر دو این افراد ثروت میلیاردی خود را مرهون رشد بیت كوین بودند و درحالی صرافیهای ارز دیجیتال جهانی خود را اداره میكردند كه بیشتر دوران حرفهایشان را صرف قبولاندن نظم جهانی جدید به مردم كرده بودند. نظمی كه در آن یك سیستم مالی جایگزین متشكل از سكههای مجازی بدون مرز میتواند با حذف واسطههایی همچون بانكها و كاهش نفوذ بیش از حد دولتها، فرودستان جهان را آزاد كند .
چه چشمانداز شاعرانهای!تنها كسانی كه از نمد صنعت كریپتو صاحب كلاهی نشدند، فرودستان بودندبااینحال، در پایان قصه، تنها كسانی كه از این نمد صاحب كلاهی نشدند، فرودستان بودند. هر دو میلیاردر در نهایت خود تبدیل به اثباتی علنی برای ترس بزرگ منتقدان رمزارزها شدند و ثابت كردند آنها تمام این مدت درست میگفتند كه این صنعت مملو از كلاهبرداران و شیادانی است كه قصد دارند از فناوری جدید برای انجام مخفیانهی جرایم قدیمی استفاده كنند .
برخی از این منتقدان و كارشناسان مالی، در اوج رشد بازار رمزارزها یعنی اكتبر ۲۰۲۱ (مهر ماه ۱۴۰۰) كه قیمت ارزهای دیجیتال به بالاترین حد خود رسیده بود، همچنان تأكید داشتند كه این بازار جای ترس و تردید بسیاری دارد .
جیمی دیمون، مدیر عامل جیپی مورگان چیس كه در سال ۲۰۲۱ و اوج قیمت ارزهای دیجیتال گفته بود كه بیتكوین بیارزش است، چند ماه پیش نیز با تأكید عجیبی اعلام كرد كه هنوز ارز دیجیتال را یك كلاهبرداری هیجانانگیز میداند .
بیل گیتس، یكی از بنیانگذاران مایكروسافت و از ثروتمندترین مردان جهان در سال ۲۰۱۸ گفت كه اگر بتواند بیت كوین را محو میكند. او معتقد است ارزهای دیجیتال شیوهای احمقانه برای سرمایهگذاری هستند.وارن بافت، سرمایهگذار افسانهای و مدیرعامل بركشایر هاتاوی نیز گفته است حاضر نیست تمام بیت كوینهای دنیا را به بهای ۲۵ دلار بخرد، چرا كه بیتكوین اساساً چیزی تولید نمیكند .
در میان سیاستمداران، سناتور الیزابت وارن مدتها است كه از بزرگترین مخالفان ارزهای دیجیتال در مجلس سنا بوده است.ژائو و بنكمنفرید به جای آن كه طلایهداران دورهای جدیدی از آزادیهای مالی شوند، كلاهبردار شدندژائو و بنكمن فرید به جای آن كه تبدیل به طلایهداران دورهای جدیدی از آزادیهای مالی شوند، خود در اتهامات بسیاری از جمله كلاهبرداری و پولشویی مجرم شناخته شدند .
این دو كه زمانی دو نام بزرگ و قابل اعتماد در حوزهی كریپتو بودند، اكنون با حكم حبس طولانی مدت روبهرو هستند. بنكمن فرید ۳۱ ساله، پس از محكوم شدن به ارتكاب هفت فقره جرم در آبان سال گذشته، از جمله سرقت میلیاردها دلار از مشتریان صرافی FTX، با خطر حبس ابد روبهرو بود، اما در نهایت به ۲۵ سال زندان محكوم شد .
كمتر از سه هفته پس از محكومیت بنكمن فرید، ژائو نیز به جرایم خود اعتراف كرد و بهعنوان بخشی از توافق ۴٫۳ میلیارد دلاری خود با وزارت دادگستری ایالات متحده، از سمت مدیرعاملی بایننس كنار رفت. بایننس بزرگترین صرافی كریپتو در جهان است و روزانه دهها میلیارد دلار مبادلات رمزارز در آن انجام میشود .
اگرچه جرایم این دو نفر متفاوت بود، اما در نهایت هر دو طی ۱۲ ماه از غولهای بازار به كلاهبردارانی بدنام تبدیل شدند.رناتو ماریوتی، دادستان سابق بخش كلاهبرداری در اوراق بهادار و كامودیتی وزارت دادگستری ایالات متحده در این رابطه به CNBC گفت: «این دو نفر كه به نقش كریپتو در پنهان كردن جرایم و رفتارهای مجرمانه توجهی نداشتند، خود دقیقاً اسیر همین ویژگی رمزارزها شدند .
»كپی لینكنخستین قدمهاژائو و بنكمنفرید پیش از این كه رقیب اصلی یكدیگر شوند، با هم دوست بودند. ژائو قبل از بنكمن فرید وارد این حوزه شده بود و پس از مدتی فعالیت بهعنوان مدیر ارشد فناوری یك صرافی متمركز رمزنگاری به نام OKCoin، در نهایت صرافی معاملات اسپات خود را با نام بایننس در سال ۲۰۱۷ راهاندازی كرد .
بایننس از آن زمان تا امروز لقب بزرگترین پلتفرم معاملات ارزهای دیجیتال در جهان را یدك میكشد. در همان سال بنكمنفرید به دلیل استراتژی معاملاتی آربیتراژ بیت كوین كه به نام مبادلهی كیمچی شناخته میشد، در محافل رمزارز اسم و رسمی برای خود دستوپا كرد .
ژائو و بنكمن فرید پیش از این كه رقیب اصلی یكدیگر شوند، با هم دوست بودندقیمت بیت كوین امروزه در صرافی های جهان تقریباً یكسان است، اما شش سال پیش این گونه نبود. در آن زمان اختلاف قیمت گاهی اوقات به بیش از ۵۰ درصد میرسید .
اگرچه استراتژی مبتنیبر آربیتراژ بنكمنفرید نسبتاً ساده است، اما اجرای آن در بستر كریپتو در آن زمان چندان راحت نبود، چرا كه به ارتباط میان تمام پلتفرمهای معاملاتی نیاز داشت. او برای گسترش عملیات، صندوق سرمایهگذاری خود را با نام Alameda Research راهاندازی كرد، اما همیشه اذعان داشت كه چیزی كه واقعاً جایگاه او را ارتقا داد، شخص ژائو بود .
سم بنكمن فرید، مدیرعامل FTXسم بنكمنفرید در پایان سال ۲۰۱۸ و پس از این كه كسبوكار خود را به هنگ كنگ منتقل كرد، برای اولینبار پس از اهدای كمك ۱۵۰ هزار دلاری برای حمایت از كنفرانس بایننس در سنگاپور، با ژائو ملاقات كرد و بهعنوان یكی از آوردههای آن كمك مالی، توانست خوش و بشی با رئیس بایننس بر روی صحنهی مراسم داشته باشد .
به گفتهی مایكل لوئیس، نویسندهای كه كتابش در مورد بنكمنفرید درست در نخستین روز برگزاری محاكمات او در آبان ماه منتشر شد، مدیر عامل سابق FTX در جایی گفته است كه ظاهر شدن بر روی صحنه در كنفرانس بایننس، به او اعتبار عظیمی در دنیای رمزارزها داد .
اما طبق گزارش لوئیس، ژائو و بنكمنفرید در سبك تجارت و معاملات شخصیشان هیچ شباهتی به هم نداشتند. او در این مورد میگوید: «سم در تلاش بود تا یك صرافی برای معاملهگران بزرگ ارزهای دیجیتال ایجاد كند، اما ژائو به معاملات خرد علاقه داشت و میخواست افراد عادی را وارد دنیای رمزارز كند .
» رابطهی میان ژائو و بنكمن فرید تنها چند ماه پس از ملاقات آنها رو به تیرگی رفترابطهی میان ژائو و بنكمن فرید تنها چند ماه پس از ملاقات آنها رو به تیرگی رفت. در ماه مارس ۲۰۱۹ (اسفند ۹۷) ژائو از سرمایهگذاری ۴۰ میلیون دلاری در صرافی آتی رمزنگاری كه سم و تیمش طراحی كرده بودند، سر باز زد و در عوض، یك نسخهی مشابه از آن را برای خود ساخت .
یك ماه بعد، بنكمنفرید و چند نفر دیگر FTX.com را تأسیس كردند. این صرافی نخستین بورس معاملات آتی در نوع خود با بهرهمندی از موتور جدید توقف معاملات (یا اصطلاحاً لیكوئید شدن سرمایه) و ویژگیهایی بود كه نیازهای مشتریان سازمانی را در مقیاس بزرگ تأمین میكرد .
بایننس نخستین سرمایهگذار خارجی در FTX بود كه در سال ۲۰۱۹ یك دور آن را تأمین مالی كرد و پوزیشن لانگی بر روی FTT، توكن بومی FTX كه برای جایزه دادن به مشتریان ایجاد شده بود، گرفت.موفقیت FTX باعث تشكیل یك صندوق سرمایهگذاری ۲ میلیارد دلاری شد كه سایر شركتهای ارز دیجیتال را راهاندازی كرد .
ثروت شخصی بنكمنفرید در اوج خود به حدود ۲۶ میلیارد دلار رسید و ارزش FTX پیش از سقوط، ۳۲ میلیارد دلار را نیز لمس كرد! با افزایش قیمت رمزارزها در سال ۲۰۲۱، شهرت بنكمنفرید نیز به اوج رسید و طولی نكشید كه تصویر او همهجا به عنوان نماد رمزارزها در مجلات چاپ میشد و مورد ستایش قرار میگرفت .
از ماشینهای مسابقهای فرمول یك گرفته تا میدان بسكتبال میامی، لوگوی FTX همهجا دیده میشد. بنكمن فرید كه گویی به یك تور مطبوعاتی بیپایان رفته بود، به داشتن ترازنامهای چنین درخشان میبالید و میگفت كه روزی میتواند گلدمن ساكس را بخرد .
او تبدیل به پای ثابت مراسمها در واشنگتن شده بود و از بزرگترین حامیان حزب دموكرات محسوب میشد. بكمنفرید پیش از سقوط امپراتوریاش وعده داده بود كه یك میلیارد دلار پول به رقابتهای سیاسی ایالاتمتحده تزریق كند و داشت با این قدرت سیاسی، برای سایه افكندن بر معاملات ژائو و بایننس اعمال نفوذ میكرد .
در همان زمان، نفوذ ژائو و تسلط بایننس بر بازار نیز رو به رشد بود و این صرافی با بیش از ۶۵ میلیارد دلار دارایی، هر سال میلیاردها دلار معاملات رمزارز را پردازش میكرد.بخش اعظم امپراتوری بنكمن فرید متكی به توكنهای FTT بود كه سرابی بیش نبودبه گفتهی ژائو، از آنجا كه این دو به تدریج به دشمنان قدرتمند یكدیگر تبدیل شدند، FTX در سال ۲۰۲۱ تصمیم گرفت بایننس را با استفاده از توكنهای FTT خود و سایر رمزارزها بخرد، اما بخش اعظم امپراتوری بنكمنفرید متكی به توكنهای FTT بود كه در واقعیت سرابی بیش نبود؛ در حالی كه ژائو باوجود مشكوك بودن فعالیتهایش، تاكتیكهای تجاری خوبی داشت .
در نهایت رقابت بین این دو نفر بود كه FTX و بایننس را به دردسرهای بزرگ انداخت.كپی لینكنبرد دو غول، دنیای رمزارز را به لرزه در میآورددر سال ۲۰۲۲، در حالی كه قیمت رمزارزها به نحو چشمگیری كاهش یافته و ورشكستگیهای پیاپی شركتها نیز اعتماد مشتریان را در این حوزه متزلزل كرده بود، بنكمنفرید كماكان به خود میبالید، چرا كه خود و شركتش را از این ضربات در امان میدید .
اما در واقع نابودی این صنعت، ضربات جبرانناپذیری به عملكرد او و شركتش وارد كرد.شركت Alameda Research، صندوق سرمایهگذاری بنكمنفرید، در بهار و تابستان ۲۰۲۲ مجبور به استقراض شد تا در شركتهای ارز دیجیتال شكستخورده سرمایهگذاری كند و این صنعت را سرپا نگه دارد .
سپس طبق گزارشها، سپردههای مشتریان FTX را برای جلوگیری از كال مارجین شدن و اجرای تعهدات بدهی فوری حذف كرد. در نوامبر ۲۰۲۲، دعوای بنكمنفرید و ژائو در پلتفرم ایكس پرده از این طرح پنهان و جنجالی برداشت.ژائو تنها با یك توییت یك خطی، كمر FTX را شكست .
او نوشت:با توجه به اخباری كه به تازگی فاش شده است، ما تصمیم گرفتهایم تمام FTTهای باقیمانده در داراییهایمان را نقد كنیم.این تهدید منجر به وحشت و هجوم كاربران برای فروش توكنهای FTT شد. با كاهش بیش از ۷۵ درصدی قیمت این ارز، اعتماد به كل پلتفرم نیز به شدت كاهش یافت .
مدیران FTX تلاش كردند تا جلوی این خسارت را بگیرند، اما دیگر دیر شده بود. مشتریان میلیاردها دلار از صرافی خارج كردند. ژائو با فرصتطلبی وارد عمل شد و پیشنهاد خرید FTX را به قیمتی بسیار پایین مطرح كرد، اما تنها یك روز بعد، درست هنگامی كه روزنهی امیدی پیدا شده بود، گفت كه پس از بررسی دقیق، از معامله منصرف شده است .
FTX ورشكست شد.ژائو تنها با یك توییت یك خطی، كمر FTX را شكستهنگامی كه بازرسان برای اولینبار به صورتهای مالی واقعی FTX دست یافتند، كلاهبرداریها نمایان شد. بنكمنفرید و دیگر رهبران FTX، میلیاردها دلار از پولهای مشتریان را برداشته بودند .
در طول محاكمه، دادستان و وكلای بنكمنفرید به توافق رسیدند كه ۱۰ میلیارد دلار از پولهای مشتریان در صرافی FTX مفقود شده و بخشی دیگر از آن نیز صرف خرید املاك و مستغلات، اخذ وامهای سنگین، اهدای كمكهای سیاسی و شركت در سرمایهگذاریهای جسورانه شده بود .
دادگاه به این نتیجه رسید كه بنكمن فرید فرد شمارهی یك تمامی این قضایا بوده است. اما سوال كلیدی برای هیئتمنصفه این بود كه آیا بنكمن فرید آگاهانه مرتكب كلاهبرداری شده و با پول نقد مشتریان FTX به خریدهای دلخواه خود پرداخته بود، یا در این مسیر صرفا مرتكب اشتباهاتی جبرانناپذیر شده بود؟ هیئت منصفه پس از چند ساعت مشورت به این نتیجه رسید كه او آگاهانه اقدام به كلاهبرداری در مقیاس گسترده كرده است .
واكنش دولت به اقدامات ژائو و صرافی بایننس ملایمتر بود.سم بنكمن فرید در حال انتقال تحت حفاظت دو مامور FBIسه اتهام جنایی علیه صرافی FTX مطرح شد كه عبارتند از توطئه، یك فقره انتقال پول بدون مجوز، و نقض قانون اختیارات اقتصادی اضطراری بینالمللی (IEEPA) .
این قانون، اختیار بررسی و كنترل معاملات و مسدود كردن داراییهای خارجی در حوزهی نفوذ ایالاتمتحده را در شرایط اضطراری به رییسجمهور این كشور میدهد. بایننس نهتنها زیر بار پرداخت غرامت ۲٫۵ میلیارد دلاری به دولت رفت، بلكه پذیرفت كه یك جریمهی سنگین ۱٫۸ میلیارد دلاری نیز به دلیل جرائم انجام شده در بستر معاملاتیاش بپردازد .
این صرافی اجازه داده بود كه معاملهگران غیرقانونی و فعال در اموری همچون تروریسم و فروش مواد مخدر، بیش از ۱۰۰ هزار تراكنش را در بستر آن انجام دهند.مریك گارلند، دادستان كل ایالات متحده ۳ ماه پیش در كنفرانسی مطبوعاتی گفت: «این جریمه یكی از سنگینترین مجازاتهایی است كه تاكنون در این كشور اجرا شده است .
استفاده از فناوریهای جدید برای زیر پا گذاشتن قانون، از شما یك اخلالگر نمیسازد، بلكه شما را تبدیل به یك جنایتكار میكند.»تسویهحساب ۴٫۳ میلیارد دلاری و اجرای توافقنامهی بین این صرافی و بخشهای مختلف دولت ایالات متحده، از جمله وزارت دادگستری، كمیسیون معاملات آتی و وزارت خزانهداری، پایانی بر تحقیقات چند ساله در مورد بزرگترین صرافی ارز دیجیتال جهان خواهد بود .
جالب است كه در میان این نهادها، نام كمیسیون بورس و اوراق بهادار به چشم نمیخورد.ژائو با قید وثیقه آزاد شد، اما بنكمنفرید به تحمل ۲۵ سال زندان محكوم شدژائو و همكارانش به نقض قوانین بانكی به دلیل ناتوانی در اجرای برنامهای مؤثر برای مبارزه با پولشویی و همچنین نقض عمدی تحریمهای اقتصادی ایالات متحده متهم شدند، چرا كه به گفتهی وزارت دادگستری ایالات متحده، این گروه به صورت عمدی و حسابشده تلاش كرده بودند بدون اجرای قوانین مدنظر آمریكا، از بازار این كشور سود كسب كنند .
قوانین سختگیرانهی این حوزه موجب شد دادگاه، ژائو را ۵۰ میلیون دلار جریمه كند.ژائو با وثیقهی شخصی ۱۷۵ میلیون دلاری كه ۱۵ میلیون دلار آن وجه نقد بود، آزاد شد. بنكمنفرید نیز در ۹ فروردین ۱۴۰۳ در دادگاه حاضر و به تحمل ۲۵ سال زندان محكوم شد .
كپی لینكبایننس، برندهی نبرد؟كارشناسان حقوقی میگویند یكی از تفاوتهای مهم پروندهی ژائو و بنكمنفرید، موفقیت شركتهای آنها است. رناتو ماریوتی، دادستان سابق وزارت دادگستری ایالات متحده در این رابطه میگوید: یكی از تفاوتهای مهم ژائو و بنكمن فرید كه نباید دست كم گرفته شود این است كه ژائو برخلاف بنكمن فرید شركتی را اداره میكرد كه در تلاطمهای بازار همچنان سودآور و مورداطمینان باقی ماند .
بایننس یك صندوق مخصوص برای روز مبادا دارد كه میتواند از پولهای ذخیره شده در آن برای پرداخت جریمههای سنگین غیرمترقبه و ارائههای خدمات اهرمی به مشتریانش استفاده كند. همین توانایی پرداخت، موجب شد كه وزارت دادگستری و CFTC بتوانند بدون درگیری و جنجال، مشكلشان را با این صرافی حل كنند .
بایننس به كار خود ادامه خواهد داد، اما این بار باید از قوانین جدیدی تبعیت كند. این صرافی ملزم به حفظ و بهروزرسانی دستورالعملهای كسب و كار خود مطابق با استانداردهای ضد پولشویی ایالات متحده است و برای تأیید این انطباق، باید یك ناظر بیطرف نیز معرفی كند .
ژائو شرایط بهتری از بكمنفرید برای گریز از مجازات داشتاما در سوی دیگر، پروندهی FTX همچنان در دادگاه ورشكستگی شهر دلاور در جریان خواهد بود، زیرا این صرافی هنوز امیدوار است بتواند وجه نقد خود را بازپس بگیرد تا سرمایههای سرمایهگذاران و مشتریان سابق را پس بدهد .
برادن پری كه زمانی در دادگاه، وكیل ارشد CFTC، تنها رگولاتور رسمی FTX در ایالات متحده بود، در این مورد میگوید: «عوامل زیادی ممكن است در گریختن ژائو از مجازات زندان نقش داشته باشد. مثلا اعتراف داوطلبانه به تخلفاتش باعث شده كه مدتزمان اندكی را در زندان بگذراند یا شاید هم اصلا زندانی نشود .
در سمت دیگر ماجرا، محكومیت طولانی مدت سم بنكمن فرید را داریم كه تا ۵۷ سالگی او را پشت میلههای زندان نگه خواهد داشت.»پری معتقد است كه اگرچه ارتباط با جرایم خارجی از جمله پولشویی و نقض تحریمهای پولی بینالمللی به تنهایی میتواند بایننس را به سقوط بكشاند، اما این صرافی یك برتری دیگر بر FTX دارد كه در گریز از مجازات به آن كمك كرده است؛ اینكه هیچ شكایتی علیه این صرافی مبنی بر كلاهبرداری و استفادهی مجرمانه از پولهای مشتریان وجود ندارد .
ژانگپنگ ژائو مدیرعامل سابق صرافی بایننسBloombergسومین تفاوت میان ژائو و بنكمن فرید به تمایل او به همكاری كامل با دولت برمیگردد. بهطور كلی، هر زمان كه وزارت دادگستری یا كمیسیون بورس و اوراق بهادار به تعقیب قضایی یا اقدام اجرایی مدنی علیه یك متهم میپردازد، همكاری متهم را نیز برای تعیین مجازات او در نظر میگیرد .
ازسوی دیگر، اگرچه بنیانگذار بایننس مدت زمان حبس بسیار كمتری را در پیش دارد، به دلیل ثروت هنگفتش، همچنان متحمل ضربات مالی سنگینی از سوی دولت ایالات متحده خواهد شد. به باور ماریوتی، درنهایت، نه ژائو و نه سم بنكمن فرید در این بازی برنده نشدند .
سرنوشت این دو باعث شد رهبران جامعهی ارزهای دیجیتال بفهمند كه چه سرنوشتی میتواند انتظارشان را بكشد.سقوط «غول»های كریپتو شاید باعث فرا رسیدن روزهایی آرامتر و امنتر شود، اما همچنان نبود شفافیت و مقررات نظارتی به افرادی كه به دنبال راهنمایی در مورد دنیای كریپتو هستند، كمكی نكرده است .
باوجود فرونشستن گرد و غبار این هیاهو، بسیاری از شركتهای رمزارز كه همچنان پابرجا هستند، با مشكلات بسیاری دست و پنجه نرم میكنند، چرا كه حجم عظیمی از پول به سرعت در حال خروج از این شركتها و گریز به سمت سواحل امن استارتاپهای هوش مصنوعی مولد است .
البته چرخش قیمت توكنهای ارز دیجیتال در چند ماه اخیر تا حدودی باعث بازگشت اعتماد سرمایهگذاران به این بازار شده است.معاملهگران همچنین امیدوارند كمیسیون بورس و اوراق بهادار همین روزها اجازهی رسمی فعالیت صندوقهای ETF بیتكوین را صادر كند .
این صندوقها توسط رهبران امور مالی سنتی راه اندازی شدهاند و نحوهی كاركرد آنها نیز دقیقا مشابه سازوكارهایی است كه ETFهای بورس سالها است برای خرید سهام و اوراق بهادار استفاده میكنند. شركتهای مدیریت سرمایه پرآوازه از جمله BlackRock و WisdomTree و Invesco همگی درخواستهای خود را برای تأسیس صندوق ETF بیتكوین ثبت كردهاند .
منبع : https://www.zoomit.ir/cryptocurrency/419637-crypto-billionaire-ceos-bankman-fried/