دانشمندان برای اولین بار نشانه‌های وجود جو در اطراف یك سیاره شبیه به زمین را تأیید كردند
سیاره ابرزمین جانسن در سال ۲۰۰۴ كشف شد. حالا به لطف تلسكوپ فضایی جیمز وب مشخص شده كه این سیاره‌ی زمین‌مانند دارای جو است.
دانشمندان برای اولین بار نشانه‌های وجود جو در اطراف یك سیاره شبیه به زمین را تأیید كردندنجوم و فضاعلمیپنج‌شنبه ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ - ۲۳:۵۰مطالعه 4 دقیقهسارا ارجمندتبلیغاتتبلیغاتتبلیغاتسیاره ابرزمین جانسن در سال ۲۰۰۴ كشف شد .
حالا به لطف تلسكوپ فضایی جیمز وب مشخص شده كه این سیاره‌ی زمین‌مانند دارای جو است.تبلیغاتستاره‌شناس‌ها با استفاده از تلسكوپ فضایی جیمز وب (JWST)، برای اولین بار جو یك سیاره‌ی سنگی فراخورشیدی را شناسایی كردند .
این سیاره نمی‌تواند میزبان حیاتی كه می‌شناسیم باشد، زیرا احتمالا با اقیانوسی از ماگما پوشیده شده است. با این‌حال می‌توان از طریق آن به تاریخچه‌ی زمین آغازین پی برد؛ یعنی زمانی كه سیاره‌ی خاستگاهمان جهانی سنگی با سطح گداخته بود .
زمین سیاره‌ای از نوع سنگی است و جو علاوه بر شكوفایی حیات، در محافظت از آن در برابر پرتوهای خورشید نقشی اساسی دارد. مریخ هم سیاره‌ای سنگی است؛ با این‌حال جو بسیار رقیق آن ممكن است دلیلی بر فقدان حیات روی آن باشد .
جو یك سیاره لزوما شاخصی برای زیست‌پذیری آن به شمار نمی‌رود، اما میتواند محل خوبی برای شكل‌گیری حیات باشد.كشف پوشش گازی در اطراف سیاره‌ای شبیه به زمین دستاورد بزرگی در پژوهش‌های مربوط به سیارههای فراخورشیدی به شمار می‌رود؛ چرا كه میتواند به پژوهش‌ها دربارهی این جهان‌ها و تكامل آن‌ها كمك كند .
سیاره‌ی مورد بحث 55 Cancri e یا جانسن نامیده می‌شود؛ جهانی از نوع ابر زمین كه در فاصله‌ی بسیار نزدیكی از ستاره‌ی میزبان خود قرار دارد، به گونه‌ای كه سطح آن با اقیانوسی سراسری از گدازه‌های مذاب پوشیده شده است .
جانسن در مدار ستاره‌ی كوپرنیك یا 55 Cancri A قرار دارد كه درخشان‌ترین ستاره در یك منظومه ستاره‌ای دوتایی است و در فاصله‌ی ۴۱ سال نوری از زمین قرار دارد. كوپرنیك یكی از اولین ستاره‌هایی بود كه به عنوان میزبان سیارههای فراخورشیدی تشخیص داده شد و هر كدام از پنج سیاره‌ی اطراف آن ویژگی‌های منحصر‌به فردی دارند .
شعاع سیاره جانسن تقریبا دو برابر شعاع زمین و هشت برابر سنگین‌تر از آن است. از این رو در دسته‌ی سیارههای ابرزمین قرار می‌گیرد. بر اساس پژوهشی كه در مجله‌ی نیچر منتشر شد، جو این سیاره غنی از كربن‌دی‌اكسید یا كربن مونوكسید است و ضخامت آن به چند درصد از شعاعش می‌رسد .
سیاره جانسن یا 55 Cancri e اندكی بزرگ‌تر از زمین و بسیار كوچك‌تر از غول‌های گازی منظومه شمسی مثل نپتون استكپی لینكسیاره اسرارآمیزسیاره جانسن در سال ۲۰۰۴ كشف شد و از آن زمان ستاره‌شناس‌ها مجذوب این سیاره فراخورشیدی عجیب شدند .
در ابتدا پژوهشگرها تصور می‌كردند جانسن هسته‌ی یك غول گازی مشابه سیاره مشتری باشد؛ اما در سال ۲۰۱۱، تلسكوپ فضایی اسپیتزر گذار این سیاره را از مقابل ستاره‌اش ثبت كرد و پژوهشگرها متوجه شدند جانسن در واقع بسیار كوچك‌تر و چگال‌تر از آن است كه غول گازی باشد .
چند سال بعد پژوهشگرها مشاهده كردند كه این سیاره احتمالا بسیار سردتر از آن چیزی است كه باید باشد و این یافته مدركی بر وجود جو بود.بیشتر بخوانید:در صورت یافتن زمین دوم، چه باید كنیم؟30 بهمن 02مطالعه '5شبیه ترین سیاره ها به زمین؛ آیا سیاره های قابل سكونت وجود دارند؟20 دی 01مطالعه '8یكی از دلایل مهم سكونت‌ناپذیری جانسن، فاصله‌ی نزدیك به ستاره‌ی میزبانش است كه تقریبا برابر است با یك شصت و پنجم فاصله‌ی زمین تا خورشید .
این سیاره هر ۱۸ ساعت یك مدار را به دور ستاره‌ی كوپرنیك كامل می‌كند و دمای سطحی آن به ۲۳۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد در سمت روز می‌رسد.سیاره جانسن از زمان پرتاب تلسكوپ فضایی جیمز وب در دسامبر ۲۰۲۱، هدف متمركزی برای پژوهش‌ها بوده است .
مهندسان در ابتدا طیف‌سنج‌های فروسرخ این تلسكوپ را برای آزمایش به سمت این سیاره قرار دادند. این ابزارها می‌توانند آثار شیمیایی گازهای اطراف سیاره‌ها را آشكار كنند..h_iframe-aparat_embed_frame{position:relative;} .
h_iframe-aparat_embed_frame .ratio{display:block;width:100%;height:auto;}.h_iframe-aparat_embed_frame iframe{position:absolute;top:0;left:0;width:100%;height:100%;}در نهایت، پژوهشگرها تصمیم گرفتند با دقت بیشتری سیاره جانسن را بررسی كنند .
این سیاره دارای قفل جزر و مدی نسبت به ستاره‌اش است، به‌طوری‌كه یك سمت آن در تاریكی پیوسته است و سمت روزش در معرض ستاره‌ی سوزانش قرار دارد. اگر این سیاره جوی نداشت، سمت روز آن بسیار داغ و سمت شبش بسیار سرد می‌شد؛ اما بر اساس مشاهدات جیمز وب، سیاره چنین وضعیتی ندارد، بلكه سمت روز سردتر از حد انتظار است و وجود جریان گدازه‌ای در سمت شب میتواند دلیل بر وجود جو در این سیاره باشد .
در واقع دو احتمال برای سیاره جانسن مطرح بود. در سناریوی اول این سیاره كاملا خشك است و جوی بسیار نازك از سنگ تبخیر‌شده دارد و در سناریوی دوم دارای جوی ضخیم از مولكول‌های سنگین است كه به راحتی از بین نمی‌روند .
كپی لینكتصویر واضح‌ترجدیدترین داده‌ها نشان می‌دهند جو سیاره‌ی جانسن دربردارنده‌ی گازهای كربنی است. پژوهشگرها برای شناسایی تركیب كامل این سیاره، كمیت‌های نسبی هر گاز و ضخامت دقیق آن نیاز به رصدهای بیشتری دارند .
احتمال وجود عنصرهای دیگر مثل آب، سولفور دی‌اكسید و فسفین هم بالا است.پرتوهای شدید ستاره‌ی كوپرنیك احتمالا سرعت نشت گاز سیاره به فضا را افزایش داده‌اند. در نتیجه می‌توان گفت، جو این سیاره همراه با خود سیاره شكل نگرفته است بلكه به دلیل خروج گاز از اقیانوس ماگمای آن به وجود آمده كه از این نظر به آیو، قمر مشتری شباهت دارد .
به گفته‌ی پژوهشگرها یافته‌ی فوق میتواند توجیهی برای تغییرات پرتوهای حرارتی سیاره باشند كه قبلا توسط تلسكوپ اسپیتزر شناسایی شده بود. هنوز ناشناخته‌های زیادی دربارهی سیاره جانسن وجود دارد، اما با یافته‌های جدید یك قدم به درك شكل‌گیری سیارههای بیگانه و تكاملشان در راه شیری نزدیك‌تر شدیم .
منبع : https://www.zoomit.ir/space/420846-scientist-detected-exoplanet-atmosphere-first-time/