انحصارگرایی اسنپ؛ فروشگاه‌ها نه راه پیش دارند نه راه پس

انحصارگرایی اسنپ؛ فروشگاه‌ها نه راه پیش دارند نه راه پسفناوری ایرانیك‌شنبه ۹ دی ۱۴۰۳ - ۱۱:۴۴مطالعه 3 دقیقهدلارام سلطانیانتبلیغاتمشاهده همه ویدئو‌هاتبلیغاتتبلیغاترفتارهای انحصارگرایانه اسنپ در سال‌های اخیر در بازارهای مختلف باعث شده است علاوه بر فروشگاه‌ها، كاربران نهایی متضرر شده و نتوانند انتخاب كنند .

تبلیغاتدر سال‌های اخیر رفتارهای انحصاری گروه اسنپ در بازارهای مختلف باعث شكایت‌های متعدد رقبای این شركت شده است. آخرین بار «زودكس» كه یك پلتفرم آنلاین سفارش غذا است، از اسنپ‌فود شكایت كرد و كمی بعدتر «ازكی‌وام» از رفتار انحصارگرایانه اسنپ‌پی شاكی بود .

با وجود شكایت‌های متعددی كه به دلیل چنین رفتارهایی از اسنپ شده، به نظر نمی‌رسد تغییری در روند انحصاری این گروه به وجود آمده باشد. بسیاری از رستوران‌ها گفته‌اند انحصار اسنپ‌فود باعث شده است نتوانند با پلتفرم‌های دیگر همكاری كنند و در صورت خروج از قرارداد خود با اسنپ هم ناچار به پرداخت هزینه‌های سنگین خواهند شد .

محمد فراحی، استراتژیست كسب‌وكار در این باره در پستی نوشت: «اسنپ‌پی با عقد قراردادهای انحصاری با فروشگاه‌ها، امكان استفاده از سرویس BNPL یا «الان بخر و بعدا پرداخت كن» را می‌دهد و به این ترتیب آن فروشگاه می‌تواند گزینه خرید اقساطی را در صفحه خرید به مشتریان خود نمایش بدهد .

»به گفته او مشكلی كه انحصار اسنپ به وجود می‌آورد این است كه گزینه‌های دیگر را از مشتریان گرفته و اگر آنها تمام اعتبار اسنپ‌پی خود را استفاده كرده باشند، دیگر نمی‌توانند از آن فروشگاه به صورت اقساطی خرید كنند .

علاوه بر این فروشگاهی كه خرید اقساطی را به عنوان یك مزیت در اختیار مشتریان خود قرار داده ممكن است مشتری خود را از دست بدهد.در یكی از آخرین اقداماتی كه علیه انحصار اسنپ انجام شده به نظر می‌رسد فروشگاه بانی‌مد كه با درگاه پرداخت اقساطی اسنپ‌پی قرارداد انحصاری داشته، سایر پرداخت‌یارها از جمله دیجی‌پی را به سایت خود اضافه كرده است تا خریداران بتوانند از هر كدام از این درگاه‌ها كه مایل بودند استفاده كنند .

كپی لینكمشتری نهایی قربانی انحصار اسنپعلی مظهر، وكیل دادگستری، باور دارد رفتارهای انحصارگرایانه در پایان به مصرف‌كننده نهایی بیشتر از هر كسی ضرر می‌رساند. او در این باره گفت: «زیان دیده‌ترین فرد در یك بازار انحصاری، كاربر نهایی است .

در چنین بازاری قیمت به كاربر یا مشتری نهایی تحمیل می‌شود تا سود آن كسب‌وكار به حداكثر برسد و آن شركت نیازی به ارائه پیشنهادات و برنامه‌هایی كه مشتریان را جذب كند، پیدا نخواهد كرد.»به گفته او بیشترین انحصار اسنپ در بازار سفارش آنلاین غذا است .

مظهر در این باره اضافه كرد: «اسنپ در قرارداد با رستوران‌ها و فروشگاه‌ها شرطی قرار داده است كه آنها را از همكاری با پلتفرم‌های دیگر منع می‌كند. یعنی اگر این فروشگاه‌ها با پلتفرم‌های دیگری مثل تپ‌سی‌فود قرارداد ببندد، مجبور به پرداخت خسارت قابل توجهی به اسنپ خواهند شد .

»او نتیجه این اقدامات را تحمیل هزینه بیشتر به مشتری نهایی دانست و گفت: «چون بخش بزرگی از فروش این رستوران‌ها توسط اسنپ‌فود انجام می‌شود، اسنپ كمیسیون خود را از ۱۰ درصد به ۱۵ تا ۲۰ درصد افزایش می‌دهد و در صورت پذیرفته نشدن این شرط توسط فروشگاه‌ها، با آنها قطع همكاری خواهد كرد .

در نتیجه این درصد در نهایت به مشتری نهایی تحمیل شده و قیمت پرداخت شده توسط او افزایش پیدا خواهد كرد.»به گفته این وكیل دادگستری نقض قوانین توسط گروه اسنپ نیاز به شكایت فروشگاه‌ها و رقبا ندارد و خود دادستان می‌تواند به این موضوع ورود كرده و بر اساس بند دوم ماده ۴۵ قانون رقابت، علیه اسنپ در شورای رقابت اعادع دادرسی كنند .

او درباره اختیارات شورای رقابت اضافه كرد: «شورای رقابت اختیارات گسترده‌ای در راستای جلوگیری از انجام اقدامات انحصارگرایانه دارد از جمله جریمه نقدی، از بین بردن رویه‌های انحصاری، الزام به واگذاری بنگاه‌ و .

.. در عین حال زیان‌دیدگان رویه‌های انحصاری هم می‌توانند با رای شورای رقابت خسارت خود را در سیستم قضایی مورد مطالبه قرار دهند.»مظهر درباره ماده ۴۵ قانون رقابت و قراردادهای انحصاری اضافه كرد: «در بند دوم ماده ۴۵ قانون رقابت آمده است وادار كردن اشخاص دیگر به استنكاف از معامله یا محدود كردن معاملات آنها با رقیب ممنوع است .

این موضوع همین رویه قراردادی گروه اسنپ است و در اكثر زمینه‌ها، همین مقرره را در قراردادهایش درج می‌كند. یعنی اجازه نمی‌دهد طرف معامله با دیگری قراردادی ببندد و حتی نمی‌تواند درصد سهم خود در همكاری با اسنپ را تعیین كند .