پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا؛ بازار پرسود سرمایه‌گذاری یا ترفند جدید خالی‌فروشی؟
نبود رگولاتوری، تجربه تلخ سرمایه‌گذاری در موسسات اعتباری و بورس و كلاهبرداری‌هایی مثل پرونده كوروش كمپانی اعتماد به پلتفرم‌های طلا را سخت كرده است.
پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا؛ بازار پرسود سرمایه‌گذاری یا ترفند جدید خالی‌فروشی؟فناوری ایرانكسب و كارچهارشنبه ۱۰ بهمن ۱۴۰۳ - ۲۲:۴۸مطالعه 9 دقیقههانیه كلهرتبلیغاتمشاهده همه ویدئو‌هاتبلیغاتتبلیغاتنبود رگولاتوری، تجربه تلخ سرمایه‌گذاری در موسسات اعتباری و بورس و كلاهبرداری‌هایی مثل پرونده كوروش كمپانی اعتماد به پلتفرم‌های طلا را سخت كرده است .
تبلیغاتپلتفرم‌های آنلاین فروش طلا با این هدف كه مردم با پول‌های خرد ته جیب‌شان طلا بخرند ایجاد شده‌اند. مردم هم با هدف حفظ ارزش پول خود در مقابل تورم و قیمت صعودی دلار به دنبال خرید دارایی امنی مثل طلا هستند تا با این فلز گران‌بها از سرمایه و دارایی اندك خود محافظت كنند .
محمد ملانوری، اقتصاددان، درباره علت استقبال مردم از پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا به زومیت می‌گوید:مردم از سال ۹۹ و ماجرای سرمایه‌گذاری در بورس یك تجربه شكست دارند و دولتمردان مردم را دعوت به آن كردند كه تركیدن حباب بورس به شكست مردم منجر شد .
پس از آن شكست، بازارهای دیگری مثل بازار كریپتوكارنسی ارزشمند شد و طلا هم به‌عنوان دارایی امن دیگری برای مردم جذاب شده است.- محمد ملانوری، اقتصادداناین سایت‌های آنلاین خرید و فروش طلا از این رو كه امكان خرید طلای آب‌شده با ۱۰۰ هزار تومان را فراهم كرده‌اند مورد استقبال مردم قرار گرفته‌اند و در این میان، تبلیغات متعدد از بیلبوردهای شهری گرفته تا رادیو و تلویزیون و فضای مجازی هم در اعتماد كردن مردم به این پلتفرم‌ها و هم‌چنین خرید از آن‌ها تاثیر قابل توجهی داشته است .
این اقتصاددان به عامل دیگری كه باعث جلب اعتماد مردم به این پلتفرم‌ها شده اشاره می‌كند و توضیح می‌دهد: «خرید و فروش در این پلتفرم‌ها از طریق درگاه‌هایی انجام می‌شود كه قانونی است و بانك مركزی بر آن‌ها نظارت دارد .
همین موضوع باعث می‌شود مردم اعتماد كنند و با این فكر كه این یك پلتفرم قانونی و تحت نظارت بانك مركزی است اقدام به خرید طلا كنند.»كپی لینكدر حوزه طلا بازار رگوله‌شده نداریماقدام به خرید طلا با تمام دلایلی كه پیش‌تر ذكر شد تصمیم غیرمنطقی نیست اما سرمایه‌گذاری در این بازار، به‌ویژه مدل آنلاین آن كه به تازگی پا گرفته پرریسك است .
ملانوری در توضیح چرایی این موضوع می‌گوید:در حوزه پلتفرم‌های آنلاین فروش طلا بازار رگوله‌شده‌ای نداریم. چون عموما این شركت‌ها هم‌زمان با فروش طلا به مردم برای پلتفرم‌شان خریداری می‌كنند. این در حالی است كه مثلا در صندوق‌های طلا در بورس نظارت‌هایی از سوی شركت بورس وجود دارد كه تعیین كرده معادل طلایی كه در صندوق است باید دارایی‌هایی به شكل‌های مختلف مثل ارز و .
.. وجود داشته باشد تا اگر یكی از این دارایی‌ها سقوط كرد از سایر منابع موجود بتوان پول مردم را برگرداند. اما این پلتفرم‌ها چون بازار رگوله‌شده‌ای ندارند هیچ اطمینانی وجود ندارد كه مردم بتوانید طلایی كه خریده‌اند را تحویل بگیرند .
- محمد ملانوری، اقتصاددانطلا را در حجمی بخرید كه امكان تحویل فیزیكی داشته باشدبه اعتقاد بعضی كارشناسان اقتصادی، خرید طلا با مبلغ اندكی مثل ۱۰۰ هزار تومان در شرایطی كه قیمت یك گرم طلا بیش از ۵ میلیون تومان است زمینه را برای خالی‌فروشی فراهم می‌كند .
حجم طلایی كه با هزینه‌های ۱۰۰ هزار تومان و ۲۰۰ هزار تومانی می‌توان خرید آن‌قدر ناچیز است كه احتمالا قابلیت دریافت به‌صورت فیزیكی را ندارد. حتی برخی از این پلتفرم‌ها طلای كمتر از ۵ گرم را به‌صورت فیزیكی تحویل نمی‌دهند .
بنابراین، ریسك خالی‌فروشی بالا می‌رود. منظور از خالی‌فروشی فروختن كالایی است كه مابه‌ازای آن نزد كسب‌وكار موجود نیست. فروشنده پول را از خریدار دریافت می‌كند اما برای مابه‌ازای آن پول كالا – در این‌جا طلا – ندارد .
بنابراین، این موضوع می‌تواند ریسك خرید طلا با مبالغ كم را افزایش دهد چون خریداران ناچارند طلایی كه خریداری كرده‌اند را نزد پلتفرم نگاه دارند و قاعدتا نمی‌توان مطمئن باشند طلایی كه خریده‌اند وجود فیزیكی دارد یا پلتفرم خالی‌فروشی كرده است .
به همین خاطر در روزهای اخیر كارشناسان نسبت به این موضوع هشدار داده‌اند و توصیه می‌كنند كه اگر مردم تمایل به خرید طلا از پلتفرم‌ها را دارند، در حجم و مقداری خرید كنند كه امكان تحویل فیزیكی داشته باشد تا مطمئن شوند خالی‌فروشی در كار نبوده و سرشان كلاه نرفته است .
این نگرانی به‌ویژه پس از تجربه تلخ كلاهبرداری‌های پانزی و مورد كوروش كمپانی، با ترفند آیفون‌های ۲۰ میلیون تومانی، باعث سلب اعتماد مردم شده است.هانیه كلهرپلمب كورش‌كمپانی؛ بساط كلاهبرداری پانزی با آیفون ۲۰ میلیون تومانی برچیده می‌شود؟مطالعه '4امكان تحویل فیزیكی طلا هم تضمین‌كننده نیستالبته ملانوری حتی تحویل فیزیكی طلا را هم تضمین برطرف شدن ریسك این نوع سرمایه‌گذاری نمی‌داند و به زومیت می‌گوید:حتی اگر طلا را تحویل بگیرند چطور می‌توانند مطمئن باشند طلایشان همان عیاری را دارد كه در سایت اعلام شده؟ آیا طلایی كه خریده‌ام همان عیار ۲۴ است كه گفته‌اند یا ممكن است طلا با عیار ۱۶ به من تحویل داده شود؟- محمد ملانوری، اقتصاددانبه همین دلیل است كه عده‌ای معتقدند خرید طلای آب‌شده به‌صورت آنلاین اقدام مطمئنی نیست چراكه تشخیص خلوص طلای آب‌شده به تخصص نیاز دارد و حتی خرید حضوری آن هم ریسك بالایی دارد .
البته نكته مهم دیگر این است كه اگر مردم طلای خریداری‌شده از این پلتفرم‌ها را تحویل بگیرند طبق قانون این پلتفرم‌ها، دیگر امكان نقدشوندگی و فروش طلا به همان پلتفرم را نخواهند داشت؛ این در حالی است كه یكی از مزیت‌های خرید طلا از این سایت‌ها نسبت به بازار سنتی این است كه در ۷ روز هفته و ۲۴ ساعت شبانه‌روز قابلیت فروش و نقدشوندگی دارند؛ اما فقط به شرطی كه طلای خریداری‌شده نزد پلتفرم بماند .
كپی لینكشرط ذخیره‌سازی یك تُن طلا در بانك توسط پلتفرم‌هادر این میان نكاتی در خصوص نحوه فعالیت و ذخیره‌سازی طلا توسط این پلتفرم‌ها وجود دارد كه خطر خالی‌فروشی را كم می‌كند و این نكته الزام مركز توسعه تجارت الكترونیكی برای ذخیره‌سازی یك تُن طلا توسط پلتفرم‌هاست كه باید نزد بانك باشد .
در واقع، هریك از این پلتفرم‌ها برای ذخیره‌سازی طلایی كه در اختیار دارند و به مردم می‌فروشند ملزم به همكاری با یك یا چند بانك هستند تا خالی‌فروشی صورت نگیرد.با این حال زخم كلاهبرداری كوروش كمپانی هنوز تازه است و كاربران فضای مجازی هم ماجرای پلتفرم‌های طلافروشی را مشابه آن دانسته و نوشته‌اند: «شیوه جدید آیفون بیست میلیونیه، دنبال اون چند درصد مردمی می‌گردن كه فكر می‌كنن طلای آنلاین خریدن و یه جای خوب نگهداری می‌شه تا وقتی بخوان برن به‌صورت فیزیكی برداشت كنن و تازه می‌فهمن اینم یه جور كلاهبرداریه و تازه انتظار هم دارن بقیه باهاشون همدردی كنن .
»اگر دولت سریع‌تر اقدام نكند تجربه موسسات اعتباری غیرقانونی تكرار می‌شودكاربر دیگری این ماجرا را مشابه موسسات اعتباری دانسته: «كاملا معلومه مشابه صندوق‌ها و موسسات اعتباری و كوروش كمپانی و... هست ولی مردم علاقه عجیبی دارن متضرر بشن» و یك كاربر دیگر هم به بورس به‌عنوان نمونه مشابه اشاره كرده است .
»زومیتملانوری هم به‌عنوان یك اقتصاددان این مورد را به همان مورد موسسات اعتباری سال‌های قبل تشبیه می‌كند و دولت را ملزم به ورود به این موضوع می‌داند:این موضوع مشابه شكل‌گیری تعدادی موسسه اعتباری در سال ۹۶، ۹۷ است كه غیر قانونی شكل گرفتند و وقتی مردم اعتراض كردند چون این موسسات پولی نداشتند كه به مردم بدهند دولت مجبور شد این پول را بدهد .
در مورد پلتفرم‌های فروش طلا هم اگر دولت سریعا اقدام نكند همین اتفاق خواهد افتاد.- محمد ملانوری، اقتصاددانكپی لینكقانون‌گذار و رگولاتور كجاست؟در این میان اما بعضی از فعالان حوزه اقتصاد دیجیتال این فعالیت را كلاهبرداری ندانسته اما نیازمند قانون‌گذاری می‌دانند .
علیرضا جاویدعربشاهی، مدیركل دفتر برنامه‌ریزی، پایش و مطالعات راهبردی مركز توسعه تجارت الكترونیكی، در همین زمینه در پلتفرم اكس نوشته است:واقعیت طلا در تجارت الكترونیكی: در حالی كه روزانه ۲۰ تن طلا در بازار فیزیكی با سطح شفافیت پایین معامله می‌شود سهم فروش آنلاین حتی به ۱۰۰ كیلوگرم هم نمی‌رسد .
حذف پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا راه‌حل مناسبی نیست. با طراحی و پیاده‌سازی سامانه‌های نظارتی دقیق و فراگیر می‌توان محیطی ایمن و شفاف ایجاد كرد كه نه‌تنها اعتماد عمومی را تقویت كند، بلكه موجب ارتقای جایگاه تجارت الكترونیكی در بازارهای ملی و بین‌المللی شود .
- علیرضا جاویدعربشاهی، مدیركل دفتر برنامه‌ریزی، پایش و مطالعات راهبردی مركز توسعه تجارت الكترونیكیزومیتقانون‌گذاری یكی از همان خلأهایی است كه در این موضوع وجود دارد. هرچند پیش از این، اعلام شده بود كه با پلتفرم‌های آنلاین فروش طلا كه خالی‌فروشی كنند برخورد می‌شود و دو ماه قبل هم خبر توقف فعالیت دو مورد از این پلتفرم‌ها منتشر شد – كه البته هیچ‌گاه اسامی آن‌ها منتشر نشد – اما هنوز قانون مشخصی كه ضوابط و چارچوب‌های فعالیت این پلتفرم‌ها را مشخص كند تدوین نشده است .
در بازارهای سرمایه‌گذاری حضور ناظر ضروری استمحمد ملانوری، اقتصاددان، هم به ضرورت نظارت بر این حوزه اشاره كرده و می‌گوید: «بازارهای سرمایه‌گذاری مالی همیشه نیاز به ناظر و نظارت دارند. حضور ناظر باعث می‌شود رفتارهای ناشی از عدم آگاهی و اطلاع از بین برود .
برای این بازار هم باید ناظر تعیین شود.» او در ادامه اضافه می‌كند:برخی ریسك‌ها سیستماتیك است. نمی‌شود به‌راحتی ریسك كرد. مساله مهم این است كه اگر این پلتفرم‌ها نتوانند اعتماد مردم را جلب كنند یا تقلبی بكنند، حتی اگر مشكل مربوط به یكی از آن‌ها باشد برای همه این پلتفرم‌ها مشكل ایجاد می‌شود .
اگر یكی از این پلتفرم‌ها تقلب كند كاربران سایر پلتفرم‌ها هم طلا یا پولشان را از پلتفرم‌های دیگری كه در آن سرمایه‌گذاری كرده‌اند طلب می‌كنند. در چنین شرایطی تقاضای گسترده از سوی مردم ایجاد می‌شود. این مساله‌ای است كه دخالت دولت در این حوزه را الزامی می‌كند .
- محمد ملانوری، اقتصاددانیكی از كاربران هم به این نكته اشاره كرده و نوشته‌اند: «این كه مردم می‌رن می‌خرن و نباید بخرن به كنار، چرا هیچ مسئول و هیچ ارگانی قبل از واقعه جلوی اینا رو نمی‌گیرن؟»البته به‌تازگی و در واكنش به بحث‌هایی كه در خصوص فعالیت این پلتفرم‌های آنلاین فروش طلا درگرفته، رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا از همكاری بانك مركزی برای ایجاد سامانه پایش آنلاین این پلتفرم‌ها خبر داده است .
سوال مطرح‌شده اما این است كه آیا پیش از این و در چند ماه اخیری كه این پلتفرم‌ها در حال پا گرفتن بودند قوانین و سازوكارها برای فعالیت این پلتفرم‌ها و نظارت بر عملكردشان شكل می‌گرفت؟بیشتر بخوانیدنظارت آنلاین بر فعالیت پلتفرم‌های فروش طلا در دستور كار قرار دارد10 ساعت پیشمطالعه '2كپی لینكهشدار نسبت به پلتفرم‌های فروش طلا؛ جو رسانه‌ای است یا نگرانی به‌جا؟در این میان افرادی كه در حوزه فروش آنلاین طلا فعالیت می‌كنند نسبت به عملكرد پلتفرم‌های خود و این كسب‌وكارهای جدید اطمینان می‌دهند .
مسعود طباطبایی، مدیرعامل دیجی‌كالا، كه از به‌نام‌ترین پلتفرم‌های فروش آنلاین است و فعالیت در حوزه فروش طلای آب‌شده را هم آغاز كرده در پستی كه در صفحه شخصی خود در اكس منتشر كرده نوشته است:خرید و فروش آنلاین طلا یعنی قیمت‌گذاری شفاف، حذف واسطه‌های غیررسمی، اهمیت دادن به اراده‌ی لحظه‌ای مشتری در خرید و فروش و كاهش ریسك .
پس جای تعجب نیست كه عده‌ای از این تحول بترسند و با موج‌سازی تلاش كنند جلوی آن را بگیرند.- مسعود طباطبایی، مدیرعامل دیجی‌كالااو اعتقاد دارد صحبت‌هایی كه در روزهای اخیر درباره فعالیت این پلتفرم‌ها مطرح شده «جو رسانه‌ای» است كه پیش از این «علیه سكوهای آنلاین آگهی ملك، بلیت هواپیما و تاكسی‌های اینترنتی، بازارگاه‌های خرده‌فروشی، فروش دارو و .
.. بارها برپا شده.» با این حال طباطبایی باور دارد كه «تكنولوژی راه خودش را می‌رود. مخالفان دیروز آن‌ها الان به مصرف‌كننده‌ی همان سرویس تبدیل شده‌اند.» او در ارامه این پست هم نوشته است:حالا نوبت بازار طلاست و نمی‌خواهند قبول كنند كه فناوری، مسیرهای جدید و شفاف‌تری برای معاملات باز كرده است .
تجربه همیشه نشان داده كه آینده را تكنولوژی می‌سازد، نه مقاومت در برابر آن.امیرحسین صدقی، مدیرعامل پلتفرم آنلاین فروش طلای میلی‌گلد، هم در شبكه اجتماعی اكس نوشته: «وقتی شفافیت بیشتر می‌شود همیشه مقاومت‌هایی وجود دارد .
اما واقعیت این است كه این مدل امن‌تر، سریع‌تر و شفاف‌تر از روش‌های سنتی است. بررسی كنید، داده‌ها را ببینید و با آگاهی تصمیم بگیرید. طبق اعلام مركز تتا، این پلتفرم‌ها بیش از یك تُن طلا در ذخایر امن بانكی دارند كه احراز شده است .
»ماجرای فعالیت پلتفرم‌های خرید و فروش آنلاین طلا هنوز مبهم است. این حوزه جدید كسب‌وكاری آن‌قدر نوپاست كه نمی‌شود آینده پیش روی این كسب‌وكارها و كاربران‌شان را با اطمینان پیش‌بینی كرد. اما توجه به نكته‌ای ملانوری، اقتصاددان به آن اشاره می‌كند ضروری است:با گران شدن طلا بسیاری از مردم امكان خرید طلا را نداشتند و حالا این پلتفرم‌ها با فروش طلای گرمی و حتی چند سوتی این بازار گمشده را در دسترس مردم قرار داده‌اند؛ اما باید در نظر داشت كه اگر تجربه تلخی در این بازار رقم بخورد حتی روی سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت هم اثر منفی خواهد گذاشت؛ چون مردم دیگر به بازار طلا اعتماد نخواهند كرد .
منبع : https://www.zoomit.ir/tech-iran/433830-risks-of-buying-and-inveting-in-gold-selling-platforms/