زلزله در دنیای هوش مصنوعی؛ چطور چینی‌ها با دیپ‌سیك دنیا را غافلگیر كردند

تبلیغاتمشاهده همه ویدئو‌هاتبلیغاتتبلیغاتزلزله در دنیای هوش مصنوعی؛ چطور چینی‌ها با دیپ‌سیك دنیا را غافلگیر كردندمقالات بلند و اختصاصیفناوریهوش مصنوعیپنج‌شنبه ۱۱ بهمن ۱۴۰۳مطالعه 12 دقیقهمرجان شیخیشركت چینی دیپ‌سیك با ارائه مدلی ارزان‌ اما قدرتمند، معادلات هوش مصنوعی را به هم ریخته و رقبای غربی را به چالش كشیده است .

تبلیغاتاگر در یكی، دو روز گذشته پیگیر اخبار هوش مصنوعی، چت‌جی‌پی‌تی، انویدیا یا حتی بازار بورس آمریكا بوده باشید، به‌احتمال زیاد نام «دیپ‌سیك» (DeepSeek) زیاد به گوشتان خورده است؛ مدل هوش مصنوعی متن‌باز ساخت چین كه از ChatGPT سبقت گرفت و پردانلود‌ترین نرم‌افزار رایگان اپ استور شد؛ تحسین سم آلتمن، مدیرعامل شركت خالق ChatGPT را برانگیخت؛ مارك زاكربرگ، مدیرعامل متا را به تشكیل «اتاق جنگی» برای بررسی راز موفقیت «یك‌شبه‌ی» دیپ‌سیك واداشت و دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریكا‌ آن را «زنگ خطری» برای شركت‌های آمریكایی خواند .

اما شاید مهم‌تر از همه، موفقیت غیرمنتظره‌ی دیپ‌سیك باعث شد انویدیا، غول تراشه‌سازی سه‌ونیم تریلیون دلاری، با ازدست‌دادن حدود ۶۰۰ میلیارد دلار از ارزش بازار خود، بزرگ‌ترین كاهش ارزش یك‌روزه در تاریخ وال‌استریت را رقم بزند .

تسلا، گوگل، آمازون، مایكروسافت و حتی شركت‌های كوچك‌تری چون اوپن‌ای‌آی، همگی از موفقیت انفجاری دیپ‌سیك آسیب دیدند و بازار بورس آمریكا با ریزش ۱٫۵ تریلیون دلاری روبه‌رو شد.آیا واقعا به میلیاردها دلار قدرت محاسباتی برای چیرگی در رقابت هوش مصنوعی نیاز است؟ دیپ‌سیك در یك‌ چشم برهم زدن توانست نگاه كل صنعت تكنولوژی و حتی جهان را به خود جلب كند .

برخی از كارشناسان می‌گویند دو مدل هوش مصنوعی دیپ‌سیك كه در فاصله‌ی تنها چهار ماه از یكدیگر عرضه شده‌اند، هم‌تراز با بهترین مدل‌های تولید‌شده در آزمایشگاه‌های آمریكایی هستند. در این بین، ادعای شركت كه مدل هوش مصنوعی‌اش را با تراشه‌های پیشرفته‌ی كمتر و درنتیجه، هزینه‌ای به‌مراتب كمتر از مدل‌های پیشرو صنعت ساخته است و درعین‌حال، عملكردی یكسان و چه بسا قدرتمندتر ارائه می‌دهد، بیش از هر چیز بازار هوش مصنوعی را تكان داد .

آنطوركه پیداست، هزینه‌ی توسعه‌ی یكی از آخرین مدل‌های دیپ‌سیك، تقریبا با حقوق یك متخصص هوش مصنوعی در آمریكا برابری می‌كند. موفقیت دیپ‌سیك این پرسش را مطرح می‌كند كه آیا واقعا به میلیاردها دلار قدرت محاسباتی برای چیرگی در رقابت هوش مصنوعی نیاز است؟ این موفقیت همچنین تاثیر محدودیت‌های آمریكا برای جلوگیری از پیشرفت چین در صنعت تراشه را زیر سوال می‌برد .

چین این‌روزها هوش مصنوعی را با تاكید بیشتری در اولویت قرار داده است و ظهور استارتاپ‌هایی مانند دیپ‌سیك برای تغییر مسیر این كشور از تولیدات سنتی به تراشه، خودروهای برقی و هوش مصنوعی، حیاتی هستند.اما چطور یك استارتاپ گمنام چینی تنها در عرض دو سال توانست به داغ‌ترین موضوع سیلیكون‌ولی تبدیل شود و كل صنعت هوش مصنوعی را به وحشت بیندازد؟ كپی لینكدیپ‌سیك چیست؟دیپ‌سیك استارتاپی است كه در سال ۲۰۲۳ در شهر ژجیانگ تاسیس شد و بااینكه كمتر از دو سال از تاسیس آن می‌گذرد، برجسته‌ترین شركت هوش مصنوعی چین به‌شمار می‌رود .

این شركت از یك صندوق پوشش ریسك به‌نام های‌فلایر كه توسط مهندسان دانشگاه دولتی ژجیانگ راه‌اندازی شده بود، متولد شد و مانند OpenAI، هدفش را توسعه‌ی هوش مصنوعی انسان‌گونه (AGI) با تمركز بر «نوآوری‌های معماری و الگوریتمی تحول‌آفرین» اعلام كرده است؛ اما برخلاف OpenAI، فعلا برنامه‌ای برای تجاری‌سازی ندارد و چت‌‌باتش متن‌باز است؛ به این معنی كه كد چت‌بات برای مشاهده، استفاده و اصلاح دردسترس عموم قرار دارد .

ملیكا طاهران‌پورهوش مصنوعی دیپ سیك چیست؟ آموزش استفاده از DeepSeekمطالعه '18در سال ۲۰۲۱ و درست پیش از اعمال تحریم‌های آمریكا علیه صادرات تراشه به چین، لیانگ ونفنگ (Liang Wenfeng)، مهندس علوم كامپیوتر چینی ، شروع به خرید هزاران GPU از انویدیا كرد و دو سال بعد، دیپ‌سیك را با هدف دستیابی به AGI راه‌اندازی كرد .

درواقع، لیانگ داشت همان جملات جاه‌طلبانه‌ای را به زبان می‌آورد كه سم آلتمن و دیگران رهبران این صنعت مطرح می‌كنند.هدف نهایی ما دستیابی به AGI است؛ برای رسیدن به این هدف نیاز داریم ساختارهای جدیدی برای مدل‌های زبانی را بررسی كنیم تا بتوانیم با منابع محدود، مدل‌های توانمندتر بسازیم .

- لیانگ ونفنگ، مدیرعامل دیپ‌سینكو این دقیقا همان كاری است كه دیپ‌سیك انجام داد. این شركت با استفاده از چندین رویكرد فنی نوآورانه، دو مدل DeepSeek-V3 و DeepSeek-R1 را به فاصله‌ی كمی از یكدیگر در سال ۲۰۲۴ عرضه كرد .

دیپ‌سیك مدعی است كه هزینه‌ی نهایی آموزش مدل V3 تنها ۵٫۶ میلیون دلار بوده است؛ یعنی ۹۵ درصد كمتر از هزینه‌ی آموزش مدل o1 شركت OpenAI كه از آن به‌عنوان نقطه‌ی عطفی در تكامل هوش مصنوعی یاد می‌شود. از سوی دیگر، API مدل‌های OpenAI برای هر میلیون توكن ورودی ۱۵ دلار هزینه دارد؛ در‌حالی‌كه هزینه‌ی دیپ‌سیك R1 فقط ۰٫۵۵ دلار به‌ازای هر میلیون توكن ورودی است؛ یعنی ۲۷ برابر ارزان‌تر .

با‌این‌حال، نیتن لمبرت، متخصص یادگیری ماشینی، درباره‌ی هزینه واقعی دیپ‌سیك تردید دارد. او اشاره كرده است كه هزینه اعلام‌شده ۵ میلیون دلاری برای آموزش مدل ۶۷۱ میلیارد پارامتری تمام واقعیت را نشان نمی‌دهد .

لمبرت درباره‌ی هزینه‌ی توسعه‌ی دیپ‌سیك می‌افزاید كه هزینه‌هایی مانند حقوق محققان و زیرساخت‌ها و برق در محاسبات لحاظ نشده‌اند و او تخمین می‌زند كه هزینه‌ی سالانه اجرای دیپ‌سیك AI بین ۵۰۰ میلیون تا بیش از ۱ میلیارد دلار باشد .

با‌این‌حال، این پروژه همچنان دستاوردی بزرگ محسوب می‌شود؛ مخصوصاً وقتی در نظر بگیریم كه مدل‌های آمریكایی در حال رقابت، سالانه ۱۰ میلیارد دلار برای توسعه‌ی هوش مصنوعی هزینه می‌كنند.تصویری از رابط كاربری چت‌بات دیپ‌سیكدرحالی‌كه مدیرعامل آنتروپیك هزینه‌ی آموزش مدل را چیزی بین ۱۰۰ میلیون تا یك میلیارد دلار می‌داند و اوپن‌ای‌آی هزینه‌ی توسعه‌ی GPT-4 را بیش از ۱۰۰ میلیون دلار برآورد كرده است، بسیاری از متخصصان شك دارند كه هزینه‌ی توسعه‌ی مدل ۶۷۱ میلیارد پارامتری دیپ‌سیك واقعا ۶ میلیون دلار بوده باشد .

آن‌ها معتقدند كه در محاسبات دیپ‌سیك، هزینه‌هایی مانند حقوق محققان و زیرساخت‌ها و برق لحاظ نشده‌اند و احتمالا هزینه‌ی سالانه اجرای هوش مصنوعی این شركت بین ۵۰۰ میلیون تا بیش از یك میلیارد دلار باشد؛ بااین حال، وقتی در نظر بگیریم كه مدل‌های آمریكایی، سالانه ۱۰ میلیارد دلار برای توسعه‌ی هوش مصنوعی هزینه می‌كنند، مدل دیپ‌سیك همچنان می‌تواند قاعده‌ی بازی را عوض كند و سوددهی شركت‌های متمركز بر هوش مصنوعی مصرفی را تحت‌الشعاع قرار دهد .