چرا گیاه آبی در طبیعت خیلی كم یافت می‌شود؟

چرا گیاه آبی در طبیعت خیلی كم یافت می‌شود؟انرژی و محیط زیستعلمیسه‌شنبه ۲۰ شهریور ۱۴۰۳ - ۲۳:۴۵مطالعه 4 دقیقهآنیتا طاهرانپورتبلیغاتتبلیغاتتبلیغاترنگ آبی در طبیعت و بین گیاهان بسیار كم است. در واقع منعكس كردن نور آبی برای گیاهان زیاد بهینه نیست اما این تنها دلیل كمیابی آبی در طبیعت نیست .

تبلیغاتاگر یك رنگ وجود داشته باشد كه تقریباً به‌طور كامل با طبیعت ارتباط دارد، رنگ سبز است. سبز به میزان چشمگیر در قلمرو‌ی گیاهان به چشم می‌خورد. وقتی شروع به فكر كردن در مورد میوه‌ها و گل‌ها می‌كنیم، رنگ‌های بیشتری در كنار سبز قرار می‌گیرند؛ اما یك استثنا وجود دارد: گل‌های آبی انگار تقریبا هیچ‌كجا یافت نمی‌شوند .

البته این‌طور نیست كه رنگ آبی بین گیاهان وجود نداشته باشد. چندین گونه‌ی رایج باغی مانند گل ادریسی، گل گندم و گل شویدی در انواع آبی واقعی وجود دارند و گیاهان كمیاب خیره‌كننده‌ای نیز مانند گیاه پویا آبی یا برج یاقوت كبود (Puya alpestris) با رنگ زیبای آبی لاجوردی وجود دارند .

برخی از گونه‌های زول (Eryngium) حتی دارای ساقه‌های آبی نئونی هستند.بااین‌حال، به‌صورت كلی آبی با وجود آنكه رنگ محبوب انسان‌ها است، در قلمرو گیاهان و حیوانات به‌ندرت یافت می‌شود. علت این مسئله چیست؟گیاهان آبی به جای جذب انرژی بالای نور آبی، آن را منعكس می‌كنندگیاهان از نور برای تولید انرژی مورد نیاز زندگی از طریق فرآیند فتوسنتز استفاده می‌كنند .

در طیف كاملی از رنگ‌های نور مرئی، آبی پرانرژی‌ترین رنگ است و گیاهان مقدار زیادی از آن را جذب كنند. رنگدانه‌های گیاه به رنگ نوری كه منعكس می‌كنند، ظاهر می‌شوند و نه رنگی كه جذب می‌كنند. بنابراین گیاهان آبی به جای جذب انرژی بالایی كه نور آبی ارائه می‌كند، آن را منعكس می‌كنند كه برای به‌حداكثر‌رساندن رشد، استراتژی خوبی نیست، به همین دلیل است كه بیشتر ساقه‌ها و برگ‌های گیاه آبی نیستند .

در‌عوض، آن‌ها حاوی كلروفیل هستند كه نور سبز را منعكس می‌كند و دنیای طبیعی را بسیار سرسبز جلوه می‌دهد.با این حال، وقتی صحبت از گل‌ها می‌شود، رنگ آبی ممكن است مفید باشد و به گیاهان كمك كند تا در یك دشت شلوغ از گل‌های رنگ زرد و قرمز، گرده‌افشان‌ها را جذب كنند .

مطالعه‌ای كه اخیراً به این موضوع پرداخته است، نشان می‌دهد كه گل‌های آبی ارتباط نزدیكی با زنبورها، حشره‌ی گرده‌افشان، دارند. برج یاقوت كبود.دكتر آدریان دایر، دانشیار در مؤسسه سلطنتی فناوری ملبورن و نویسنده مطالعه در كانورسیشن می‌نویسد: «زنبورها گیرنده‌های نوری دارند كه به طول موج‌های فرابنفش، آبی و سبز حساس هستند و همچنین رنگ‌های «آبی‌فام» را ترجیح می‌دهند .

دایر اضافه كرد كه دلیل ترجیح زنبورها به گل‌های آبی هنوز مشخص نشده است. با‌این‌حال داده‌های تحقیق به وضوح نشان می‌دهد كه گل‌هایی كه برای گرده‌افشانی به زنبورها و حشرات نیاز دارند، اغلب دارای رنگدانه‌های آبی برای جذب حشرات هستند؛ زیرا زنبورها رنگ‌های مایل به آبی را ترجیح می‌دهند .

در مقابل، گل‌هایی كه برای گرده‌افشانی به حشرات متكی نیستند، رنگدانه‌های آبی ایجاد نمی‌كنند.اما با‌ وجود آنكه گل‌های آبی می‌توانند برای برخی گیاهان در رقابت برای جلب‌توجه زنبورها مفید باشند، ساخت رنگدانه‌ی آبی كار آسانی نیست .

قرن‌ها پیش، زمانی كه انسان‌ها نیز سعی كردند ساخت رنگ‌های آبی را شروع كنند، به این موضوع پی بردند.مریم صفدریچرا گیاهان سبز هستند؟مطالعه '5انسان برای ساخت رنگ آبی به دلیل كمیاب‌بودنش در طبیعت مجبور شد تلاش كند و خودش رنگ را بسازد .

قدیمی‌ترین رنگدانه مصنوعی شناخته‌شده‌ی جهان، آبی مصری است، اما هزاران سال قبل از آن هنرِ بشری به شدت در سایه‌های قرمز و قهوه‌ای رنگ‌آمیزی شده بود.رنگدانه‌های آبی جدید امروزه نیز بسیار ارزشمند هستند؛ زیرا ایجاد یا یافتن تركیبات آبی پایدار چه در طبیعت و چه در تحقیقات علمی دشوار است .

در سال ۲۰۰۹، تیمی در دانشگاه ایالتی اورگان، رنگدانه‌ی آبی ایتریم ایندیم منگنز (YInMn blue) را به‌صورت تصادفی تولید كرد. كشف رنگدانه آبی جدید، دستاوردی چشمگیر محسوب می‌شد، زیرا آبی رنگی مورد تقاضا برای كاربردهای مختلف مثل هنر، طراحی و فناوری است، اما تولید آن با نتایج پایدار به‌سختی انجام می‌شود .

رنگدانه‌هایی كه عامل رنگ آبی بسیاری از گل‌های كمیاب هستند، آنتوسیانین‌ها نام دارند. بیش از ۶۰۰ مورد آنتوسیانین شناسایی شده است كه در شش گروه طبقه‌بندی می‌شوند. وجود رنگدانه‌ای خاص از آنتوسیانین‌ها در گیاه تنها یكی از عوامل تعیین‌كننده‌ی رنگ گیاه است .

آنتوسیانین‌ها همچنین ممكن است دستخوش تغییرات شوند، با فلزات یا رنگدانه‌های دیگر برهم‌كنش داشته باشند و حتی تحت‌تاثیر پی‌اچ (pH) محیط اطراف قرار بگیرند و مجموعه‌ای از رنگ‌ها را تولید كنند.برای گل مهم است كه زنبورها چه می‌بیننددر حالی كه پیچیدگی‌های زیادی ظاهراً دستیابی به رنگ آبی واقعی را برای گیاهان دشوار می‌كند، مساله‌ی دیگری نیز وجود دارد .

ما ممكن است در دنیای طبیعی اطرافمان رنگ آبی زیادی نبینیم، اما گونه‌هایی كه واقعاً اهمیت دارند، رنگ را آن‌طور كه ما درك می‌كنیم، درك نمی‌كنند.دایر و تیمش در مقاله‌ی خود نوشتند: «در حالی كه انسان‌ها رنگ آبی را به عنوان رنگی كه كمتر در طبیعت تكامل ‌یافته می‌دانند، برای درك سیگنال‌دهی، استفاده از مدل‌هایی از ناظران بیولوژیكی مرتبط ضروری است» .

به‌عبارت‌دیگر، واقعاً مهم نیست كه ما چه می‌بینیم، مهم است كه زنبورها چه می‌بینند.محققان نتیجه گرفتند: «گل‌های آبی با طول موج كوتاه منعكس‌كننده در طبیعت، با در‌نظر‌گرفتن بینایی رنگ و ترجیحات زنبورها، در طبیعت بسیار زیاد هستند .