كشف گونه جدید پتروسور با بال‌های ۵ متری در اردن، راز پرواز پرندگان باستانی را فاش می‌كند

كشف گونه جدید پتروسور با بال‌های ۵ متری در اردن، راز پرواز پرندگان باستانی را فاش می‌كندعلوم پایه و مهندسیعلمیجمعه ۳۰ شهریور ۱۴۰۳ - ۱۹:۲۰مطالعه 4 دقیقهغزل امیریتبلیغاتتبلیغاتتبلیغاتكشف دو گونه پتروسور بزرگ در منطقه «آفروعربستان» نشان می‌دهد كه سبك‌های پروازی این خزندگان بالدار منقرض‌شده، بسیار متنوع‌تر از تصورات پیشین بوده است .

تبلیغاتمدت‌هاست كه بحث‌های زیادی درباره توانایی پرواز بزرگ‌ترین پتروسورها وجود دارد. بااین‌حال، تجزیه‌و‌تحلیل فسیل‌های شگفت‌انگیز و نادر سه‌بعدی از دو گونه‌ی پتروسور بزرگ‌جثه از خانواده‌ی اژدرهاواران، باعث شده است كه دانشمندان فرضیه‌ی دیگری را مطرح كنند: این غول‌ها نه‌ تنها قادر به پرواز بوده‌اند، بلكه سبك‌های پروازی متفاوتی نیز داشته‌اند .

مطالعه‌ای جدید كه به سرپرستی متخصصانی از دانشگاه میشیگان آمریكا، سازمان منابع طبیعی اردن، دانشگاه یرموك اردن و سازمان زمین‌شناسی عربستان سعودی انجام شده، نشان می‌دهد كه برخی گونه‌های پتروسورها مانند پرندگان امروزی بال می‌زدند و پرواز می‌كردند، در حالی كه برخی دیگر مانند كركس‌ها در هوا سر می‌خوردند .

محققان در مقاله توضیح می‌دهند فسیل‌ها كه قدمتشان به اواخر دوره كرتاسه بازمی‌گردد، به شكلی بی‌نظیر در مرز خشكی آفریقای باستانی و شبه‌جزیره عربستان در اردن، به‌ صورت سه‌بعدی حفظ شده‌اند. شكل سه‌بعدی فسیل‌ها به دانشمندان امكان داد كه چگونگی حركت‌كردن این خزندگان بالدار غول‌پیكر را در زمانی حدود ۷۲ تا ۶۶ میلیون سال پیش، بررسی كنند .

یكی از دو پتروسور كشف‌شده‌، گونه‌ای تازه به نام اینابتنین العربیه (Inabtanin alarabia) است. گونه‌ی اینابتنین العربیه با بال‌هایی به طول پنج متر، به همراه گونه‌ی دیگری به نام آرامبورگیانیا فیلادلفی (Arambourgiania philadelphiae) كه بال‌هایی ده متری دارد، در سال ۲۰۰۷، توسط پروفسور جف ویلسون مانتیلا، متصدی موزه دیرین‌شناسی میشیگان و دكتر ایاد زالموت از سازمان زمین‌شناسی عربستان، در دو پایگاه فسیلی مختلف در شمال و جنوب اردن كشف شدند .

گونه‌ی بی‌نظیر اینابتنین به عنوان یكی از كامل‌ترین پتروسورهای كشف‌شده در منطقه‌ی «آفروعربستان» شناخته می‌شود. همچنین، فسیل آرامبورگیانیا فیلادلفی نیز به شكل شگفت‌انگیزی سالم باقی مانده است. پایگاه‌‌های فسیلی محل كشف نمونه‌ها، در بقایای محوطه‌ای نزدیك به ساحل در حاشیه‌ی منطقه‌ی باستانی آفروعربستان قرار دارند كه خشكی‌های باستانی آفریقا و شبه‌جزیره‌ی عربستان را شامل می‌شود .

یكی از جاذبه‌های جغرافیایی نزدیك به محل كشف اینابتنین، «تل عنب» نام دارد (به معنی تپه انگور) كه تا حدودی الهام‌بخش نام‌گذاری گونه‌ی جدید بوده است. نام اینابتنین، تركیبی از عنب و كلمه عربی «تَنّین» به معنی اژدها است كه ویژگی رایجی در نام‌گذاری پتروسورها به شمار می‌رود .

پسوند العربیه نیز به شبه‌جزیره عربستان اشاره دارد.اینابتنین العربیه و آرامبورگیانیا فیلادلفی، دو گونه پتروسور كشف‌شده در اردن، در منطقه باستانی آفروعربستان.عكاس: Terryl Whitlatch / Journal of Vertebrate Paleontologyكشف گونه‌های جدید در دنیای علم همیشه هیجان‌انگیز است، اما دو گونه‌ی پتروسور به‌ طور ویژه به دلیل نحوه‌ی نادر فسیل‌شدنشان بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند و سرنخ‌هایی نوین از نحوه‌ی زندگی این حیوانات ارائه می‌دهند .

ساختار استخوان‌های اینابتنین به پرندگان امروزی شباهت بیشتری داردنمونه‌های جمع‌آوری‌شده از پتروسور غول‌پیكر آرامبورگیانیا، تأیید می‌كند كه این موجود دارای بال‌هایی به طول ۱۰ متر بوده و برای نخستین بار، جزئیاتی را از ساختار استخوان‌هایش ارائه می‌دهد .

تصاویر سی‌تی نشان داد كه استخوان بازوی این پتروسور توخالی و حاوی مجموعه‌ای از برجستگی‌های مارپیچی است كه به سمت بالا و پایین استخوان‌ها امتداد یافته‌اند.همچنین، ساختار استخوان‌های گونه‌ی اینابتنین العربیه با آرامبورگیانیا فیلادلفی بسیار متفاوت است و بیشتر به پرندگان امروزی شباهت دارد كه بال می‌زنند، در حالی كه استخوان‌های آرامبورگیانیا، مشابه كركس‌ها بوده است .

ساختار استخوان‌های آرامبورگیانیا، شباهت زیادی به ساختارهای داخلی استخوان‌های بال كركس‌ها دارد. فرض بر این است كه برجستگی‌های مارپیچی به مقاومت در برابر نیروهای پیچشی مرتبط با پرواز طولانی (پروازی كه نیاز به بلندشدن و بال‌زدن دارد) كمك می‌كرده است .

كركس‌ها به‌ طور ویژه به دلیل مهارت در پروازهای طولانی برای جستجوی لاشه، معروف هستند.بعضی از پتروسورها مثل پرندگان امروزی بال می‌زدند (اینابتنین، پتروسور بالایی) در حالی كه برخی دیگر (آرامبورگیانیا، پتروسور پایینی) اوج می‌گرفتند و سر می‌خوردند .

عكاس: Terryl Whitlatch / Journal of Vertebrate Paleontologyبیشتر بخوانیدداستان غم‌انگیز پشت لبخند یك فسیل4 تیر 02مطالعه '3كشف فسیل‌ پتروسور غول‌پیكر اژدهای مرگ در آرژانتین6 خرداد 01مطالعه '5بر اساس یافته‌های مطالعه، برخی پتروسورها با بال‌زدن در سراسر چشم‌اندازهای دوره‌ی كرتاسه پرواز می‌كردند، اما برخی دیگر اوج می‌گرفتند و در هوا سر می‌خوردند .

این نشان می‌دهد كه سبك‌های پروازی آن‌ها بسیار متنوع‌تر از چیزی بوده كه قبلاً تصور می‌شد. اما اینكه كدام سبك پرواز، یعنی بال‌زدن یا اوج‌گیری، زودتر تكامل یافته است، هنوز به‌ طور قطعی مشخص نیست.حتی پرندگانی كه اوج می‌گیرند یا سر می‌خورند، برای بلند‌شدن از زمین و حفظ پرواز به مقداری بال‌زدن نیاز دارند .

به همین دلیل، بال‌زدن احتمالاً حالت پیش‌فرض پرواز بوده و رفتار اوج‌گیری احتمالاً بعدها به دلیل مفید‌بودن برای جمعیت پتروسورها در محیطی خاص، مثل محیط اقیانوس آزاد در نمونه‌ی كشف‌شده، تكامل یافته است.مطالعه در مجله دیرین‌شناسی مهره‌داران منتشر شده است .