پیش از اختراع صابون، مردم چگونه خود را تمیز می‌كردند؟
پیش از اختراع صابون، مردم چگونه خود را تمیز می‌كردند؟پزشكی و سلامتعلمیپنج‌شنبه ۲۹ شهریور ۱۴۰۳ - ۲۳:۵۰مطالعه 4 دقیقهسارا ارجمندتبلیغاتتبلیغاتتبلیغاتصابون فرمولی ساده و تاریخچه‌ای دیرینه دارد؛ اما دقیقا از چه زمانی مردم استحمام با صابون را آغاز كردند؟تبلیغاتهیچ چیز لذت‌بخش‌تر از پاك‌كردن آثار كثیفی، عرق و چرك بدن پس از یك روز طولانی كاری نیست .
صابون و كف راهی طولانی را در پاكسازی بدن انسان پیموده‌اند، اما پیش از اختراع صابون‌های كنونی انسان‌ها چگونه خود را تمیز می‌كردند؟صابون فرمولی بسیار ساده و تاریخچه‌ای دیرینه دارد؛ اما به مدت قرن‌ها، آب تنها ماده‌ی استحمام بود .
برای مثال در تمدن دره سند، فرهنگی كه در بخش‌هایی از پاكستان، هند و افغانستان كنونی از ۲۶۰۰ تا ۱۹۰۰ پیش از میلاد رونق داشت، حمام بزرگ موهن‌جو دارو یكی از اولین حمام‌های عمومی برای حمام بخار به شمار می‌رود .
جودیث ریدنر، مورخ دانشگاه ایالتی می‌سی‌سی‌پی در گفتگو با لایوساینس می‌گوید، پیش از آنكه صابون برای بهداشت شخصی رواج پیدا كند، تعداد زیادی از مردم بوی بدی می‌دادند. گرچه فرمول‌های كنونی صابون دربردارنده‌ی مقدار زیادی ماده‌ی اولیه است، صابون‌های اولیه تركیب بسیار ساده‌ای داشتند .
صابون‌ها نوعی نمك از اسید چرب یا به عبارتی تركیبی از یك قلیا (تركیب محلول در آب) و یك چربی هستند.در دوران روم باستان، مردم به حمام‌های عمومی مثل باث در انگلستان می‌رفتند.مولكول صابون به عنوان یك تركیب شیمیایی دارای یك سر آب‌دوست و یك دم زنجیره‌ی كربنی چربی‌دوست است كه مولكول‌های چرك و كثیفی را احاطه كرده و برمی‌دارد .
این فرمول ساده كلید صابون‌های كنونی در تمدن‌های باستانی است. گیاهان، صفرای حیوانی، روغن‌ها و لایه‌بردارهایی مثل خاكستر چوب و شن همه از مواد اولیه‌ی این پاك‌كننده‌های باستانی به شمار می‌رفتند.ردیابی نمونه‌های باستانی صابون برای مورخان به یك دلیل عمده دشوار است: صابون تجزیه می‌شود .
به گفته‌ی ست راسموسن، مورخ شیمی دانشگاه ایالتی داكوتا: «می‌توانیم از تاریخ‌گذاری شیمیایی و باستان‌شناسی استفاده كنیم، اما برای این كار نیاز به نمونه‌هایی داریم كه از زمان اولین تولیدشان تاكنون سالم مانده باشند .
»قدیمی‌ترین سوابق مكتوب از مواد صابون‌مانند به ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد در بین‌النهرین بازمی‌گردند. لوح‌های رسی نشان می‌دهند سومری‌ها از آب و سدیم كربنات (نمك پودری مثل خاكستر گیاه) برای تمیز كردن خود و از آبجو و آب داغ برای تمیز كردن زخم‌ها استفاده می‌كردند .
چند صد سال بعد، امپراطوری اكد در منطقه‌ی بین‌النهرین از تركیب گیاهانی مثل نخل خرما، مخروط كاج و گیاهی پرشاخ و برگ به نام درخت گز استفاده می‌كرد. چنین تركیبی منطبق با مواد اولیه‌ی صابون‌های كنونی بود: یك قلیا مثل درخت گز؛ یك روغن مثل نخل خرما و یك ماده صیقل‌دهنده و ساینده مثل مخروط نخل .
این تصویر نشان می‌دهد كه چگونه سورفاكتانت یا مواد فعال سطحی (ساختارهای آبی رنگ) كثیفی (توده قهوه‌ای‌رنگ)را از سطح پوست پاك می‌كننددر واقع تفاوت چندانی بین صابون كنونی و صابون باستانی وجود ندارد. با این‌حال وقتی گذشتگان علم امروز را نداشتند چگونه توانستند به چنین تركیبی برسند؟ احتمالا آن‌ها آگاهانه صابون را اختراع نكردند .
برای مثال تمیز كردن یك ماهیتابه‌ی چرب با خاكستر گیاه زیر حرارت بالا می‌توانست باعث تولید صابون در حین جوشیدن چربی‌های جانوری با خاكستر چوب شود. مورخان قدمت این روش‌ها را تا زمان بابلی‌ها و مصر باستان ردیابی كرده‌اند .
ناترون (نوعی نمك)، خاك رس و سنگ صابون تالك از دیگر مواد اولیه‌‌‌ای هستند كه در اشیای باقی‌مانده‌ی مصری مستندسازی شده‌اند و احتمالا به عنوان بخشی از روتین‌های حمام آن‌ها كاربرد داشته‌اند یا شاید فرآورده‌ی شیمیایی تجزیه‌ی بدن مردگان بوده‌اند .
بیشتر بخوانید:صابون چگونه میكروب‌ها را می‌كشد؟13 تیر 01مطالعه '3صابون مورد علاقه‌تان می‌تواند شما را به آهنربای پشه تبدیل كند27 اردیبهشت 02مطالعه '3كپی لینكروش متفاوتیونانیان و رومیان باستان روشی اندكی متفاوتی را برای حمام داشتند .
آن‌ها پس از شستشو با آب، به خود روغن زیتون رایحه‌دار می‌زدند. سپس از ابزاری به نام ماهوت یا برس مخصوص بدن چرك‌های باقی‌مانده را پاك می‌كردند.اغلب تركیب‌های صابونی برای پاكسازی پارچه به كار می‌رفتند تا بدن انسان .
در واقع بیشتر یك فرآیند صنعتی در میان بود تا مسئله‌ی پاكیزگی. مورخان هنوز مطمئن نیستند كه دقیقا چه زمانی حمام با صابون رواج پیدا كرد، اما استفاده از صابون در دنیای غرب قدمتی دیرینه ندارد و از اوایل تا واسط سده‌ی ۱۸۰۰ میلادی شكلی انبوه به خود پیدا كرد .
به گفته‌ی ریدنر، مجموعه‌ای از عوامل در حمام با صابون نقش داشتند. برای مثال چربی‌های ارزان‌قیمت بیشتر در دسترس قرار گرفتند. همچنین انقلاب صنعتی، تولید صابون را از خانه‌ها به كارخانه‌ها منتقل كرد. مهندسان شهری و پیشتازان بهسازی نیز به سمت پاكسازی جوامع مهاجر روی آوردند و این گذار را تسهیل كردند .
علاوه بر این جنگ‌های داخلی و جنگ كریمه در قرن ۱۹ باعث تأكید بیشتر بر استریل‌سازی در بیمارستان‌ها و بهداشت و درمان شدند. تمام این حوادث بازار انبوهی برای صابون به‌وجود آورد؛ به‌طوری‌كه شركت‌هایی مثل پروكتر اند گمبل در ایالات متحده توانستند از این روند به سود خود استفاده كنند .
منبع : https://www.zoomit.ir/health-medical/426846-before-soap-invention-people-cleaning/